Santiago
+15° C
Actualizado
sábado, 10 febrero 2024
18:07
h

Alertan del deterioro de batanes, aceñas y fábricas de luz en Trazo

Obradoiro da Historia solicita que la Diputación visite la zona antes de que desaparezcan // Pazos defiende crear un ecomuseo

Manuel Pazos, presidente de la Asociación Cultural Obradoiro da Historia de la comarca de Ordes, acaba de dirigirse al máximo responsable de la Diputación de A Coruña para alertar ante el lamentable estado que presenta uno de los conjuntos etnográficos más destacados de la zona: los batanes, aceñas y fábricas de luz que jalonan las orillas del río Chonia, en Trazo.

Así, Pazos invita al presidente provincial, Valentín González, a visitar el entorno, situado en la parroquia de Xavestre, ofreciéndose a guiarlo y trasladarle “a nosa preocupación polo total abandono por parte das diferentes institucións deste conxunto etnográfico que conta cun total de vinte unha construcións, entre batáns –mazos movidos por la fuerza del agua para preparar los tejidos–, aceñas –molinos– e fábricas da luz” concentrados en un pequeño tramo fluvial que lo convierten en punto de referencia.

Su intención es la de instar a la Administración coruñesa a “restaurar, protexer, difundir e pór en valor este excepcional conxunto”, de tal manera que pase a formar parte del patrimonio provincial “tal e como se realizou no seu momento con outros bens de interés provincial”. Asimismo, recuerda las intervenciones realizadas sobre los dos batanes dentro del Plan de Recuperación da Arquitectura Popular da Provincia da Coruña que se puso en marcha en el año 2000, pero que no tuvo continuidad.

“Estamos seguros que vostede e o Goberno provincial que preside teñen a suficiente sensibilidade para aceptar este convite e así poder coñecer unha parte do noso rico patrimonio cultural que temos que salvar, entre todos e todas. Teña a seguridade que se non o facemos nós, ninguén o fará”, reseña Pazos.

Antiguamente, los vecinos bajaban al río Chonia para “abatanar” las mantas que salían del tear manchadas de aceite y muy ásperas, por lo que se las golpeaba con un mecanismo de madera remojándolas continuamente para evitar que se quemasen con la fricción. “O proceso podería durar toda a noite... O son dun batán é coma dun corazón... ampliado millóns de veces!”, explican. Eran tres los viejos batanes, y al menos dos estaban operativos antes del año 1750. “Actualmente só se mantén o Batán de Neiro de Oa, o de Carballo de Tarrío levouno unha riada e o de Pardal de Oa estase deteriorando lentamente”, advierten.

CATORCE. En cuanto a los molinos, había 14, con cuatro comunales (uno en Tarrío de un pie y tres en Oa, de cuatro pies) empleados para moler el maíz. “Privados son os dous de Neiro de Oa, de tres e dous pés respectivamente; os catro de Pardal de Oa, un de tres pés e outro albeioro, para o millo” y tres de Carballo de Tarrío, uno albeiro y otro de maíz. Hoy sólo el de Neiro se mantiene.

Terminan haciendo hincapié en las antiguas fábricas de luz, “pequenas minicentrais hidroeléctricas, das cales algunha funcionou ata o ano 1970”. A juicio de los miembros de Obradoiro da Historia, es perfectamente factible poner en marcha un ecomuseo, algo por lo que llevan dos décadas luchando, en un entorno además de indudables alicientes turísticos por el paisaje y valores naturales.

03 feb 2022 / 01:00
  • Ver comentarios
Noticia marcada para leer más tarde en Tu Correo Gallego
TEMAS
Tema marcado como favorito
Selecciona los que más te interesen y verás todas las noticias relacionadas con ellos en Mi Correo Gallego.