Helena Villar e Xesús Rábade foron elixidos Gallegos de Julio

Individualmente pero tamén como sociedade, Helena Villar Janeiro (Becerreá, Lugo, 1940) e Xesús Rábade Paredes (Seixas, Cospeito, Lugo, 1949) veñen achegándolles ás letras galegas das últimas décadas un inestimábel legado de verbas e pensamentos, que ergue o seu testemuño sobre as principais pólas da creación literaria: a poesía, a narrativa, o ensaio, a tradución e o xornalismo.

A súa fructífera carreira literaria -sempre presidida polo compromiso coa lingua galega e cos sinais de identidade deste país-, así como o labor dinamizador da vida cultural exercido por ambos ao fío do seu labor pedagóxico son as razóns polas que Helena Villar e Xesús Rábade acaban de ser nomeados Galegos de Xullo do Grupo Correo Gallego, unha distinción que provén da decisión unánime das redacións de EL ­CORREO GALLEGO, Galicia Hoxe, Correo TV, Radio Obradoiro e Tierras de Santiago.

A defensa do idioma e da cultura galega vénse plasmando, xa desde os anos setenta, na obra de Helena e Xesús. Catedrático de Lingua e Literatura no I.E.S. Rosalía de Castro de Santiago, Xesús Rábade ten asinado unha importante obra individual na que destacan títulos como Matria de sombra (1987); Poldros de Música (Premio Esquío de Poesía, 1993); ou Os dedos dos loureiros (Accésit do Premio González Garcés, 2000). No eido narrativo A terra prometida (1975), Branca de Loboso (1991, Premio Álvaro Cunqueiro) ou Mentres a herba medra (2008, Premio Blanco Amor). Como ensaísta, Rábade ten analizado a literatura galega do século XX, con especial dedicación ás figuras de Neira Vilas, Álvaro Cunqueiro, Manuel Murguía, Ramón Cabanillas ou Eduardo Blanco Amor. Como tradutor conta cunha versión inédita d'O estrano de Albert Camus, Los oscuros sueños de Clío, de Carlos Casares, na editorial Alfaguara; ou a Mazurca para dous mortos, de Camilo José Cela, nunha edición da Xunta de Galicia. Canda Helena Villar é autor das traducións da poética de Rosalía de Castro, en escolma, e de títulos fundamentais da autora como Follas Novas. De 1980, e coa sinatura conxunta do matrimonio lugués, hai dous títulos destinados a integrar o canon literario galego do século XX. O libro de versos O sangue na paisaxe e a novela Morrer en Vilaquinte. Outra volta xuntos, os dous autores teñen cifrado os seus esforzos creativos na literatura para nenos, na que sobrancean títulos como Símbolos de Galicia (1979), unha achega pioneira; Contos de nós e da xente (1983), O libro de María (1984), e Dona e Don (2004).

De entre os traballos individuais de Helena Villar cómpre lembrar, en poesía, Rosalía no espello (1985); Festas do Corpo (1994); Nas hedras de Clepsidra (1999); Álbum de fotos (1999) e Pálpebra azul (2003). Na narrativa é autora de O enterro da galiña de Domitila Rois (1991) e A tarde das maletas (1992).

É autora Helena Villar, profesora xubilada do IES Arcebispo Xelmírez, dunha importante produción literaria no eido das letras infantís, con títulos como Viaxe a Illa Redonda (1986), Patapau (1989); O avó de Pipa (1991); Contos do paxaro azul (1994); Na praia dos lagartos (2004); Rosalía (2006); e O souto do anano (2007), entre outras. Como ensaísta hai que lembrar Delas (1999), Paseos literarios (2000) e Feminino Plural, publicado por Editorial Compostela en 2003.