Beben os robots Vega Sicilia?
A empresa Bodegas Vega Sicilia, coñecida internacionalmente pola extraordinaria calidade dos seus viños, entregou recentemente o seu informe anual de xestión e de contas no Rexistro Mercantil. Ata aquí nada estraño, xa que é preceptivo. O atípico é que nel se xulguen o sistema económico español e os últimos gobernos da nación, entre outros temas, mesmo globais. Pero máis sorprendentes son as súas reflexións sobre a Intelixencia Artificial (IA). Por exemplo, afírmase que a IA condicionará o noso desenvolvemento cerebral, debido sobre todo á crecente interacción coa tecnoloxía. Iso si, os responsables do informe dan por feito que non será o cerebro de todos. Cito textualmente: "Pero non nos enganemos, vai a autoexcluirse unha parte importante da sociedade que non pensa realizar o máis mínimo esforzo. É coma se para estar en forma, inscríbeste nun ximnasio, pagas as cotas, acodes ao ximnasio, pero só miras". A verdade é que son ben ocurrentes. A min xa me fidelizaron, aínda que de momento só para seguir lendo os seus informes, que para o viño non me alcanza.
En todo caso, discrepo destas afamadas adegas vallisoletanas. Quen sexan apartados do uso ou polo uso da IA non o serán en xeral por autoexclusión, senón ben á súa pesar. Así ocorrerá en particular co mercado laboral, onde a automatización intelixente suporá a perda dunha cantidade enorme de empregos humanos e un problema social dunha magnitude inédita, salvo que sexamos capaces de anticipar as medidas oportunas, que en todo caso descoñecemos e ata parece que non buscamos. Si, por suposto que se crearán moitos outros empregos, mesmo máis que os que se destruirán, pero o seu perfil, en xeral tecnolóxico, non os fará axeitados para quen sexan despedidos dos traballos que se vaian automatizando.
Como mostra centrareime no informe do Foro Económico Mundial sobre o futuro do emprego ("The Future of Jobs Report 2018"), que analiza os resultados dunha enquisa realizada a altos directivos de empresas de moi diversos e relevantes sectores empresariais: automoción, finanzas e seguros, sanidade, enerxía e medioambiente, alimentación... e bastantes máis, ata superar a vintena. Nestas empresas xa o ano pasado o 71% do traballo era realizado por persoas e o resto por máquinas. En 2022 espérase que as máquinas cheguen a realizar nada menos que o 42% do total. Extrapolando estes datos ao conxunto do emprego mundial asociado ás grandes empresas, excluído o sector da agricultura, estímase que de aquí a 2022 perderanse 75 millóns de empregos, fronte a 133 millóns de postos de traballo que se crearán. O balance é francamente positivo, pero, como dixen, os novos empregos requirirán perfís profesionais especializados, de alta complexidade e, en xeral, centrados nas tecnoloxías: Científicos de datos, especialistas en redes sociais, xestores de innovación, expertos en aprendizaxe automática, big data, automatización de procesos, seguridade informática, interacción persoa-máquina, robótica ou blockchain. Parece claro que quen perda o seu emprego de caixeiro, contable, vixiante ou administrativo, difícilmente se recolocará nunha destas novas ocupacións. Por tanto, non podemos dicir sen máis que será a indolencia de certas persoas fronte á revolución tecnolóxica a que lles castigará sen un traballo. Non se trata de que vaian ao ximnasio e queden mirando como outros fan pesas ou pedalean, senón de que moitos ximnasios pecharanlles as súas portas.
Que Vega Sicilia fale das luces e das sombras da IA no seu informe de contas pode parecernos anecdótico, pero o certo é que cada vez máis a IA estará presente dun modo ou outro na súa conta de resultados. Así será na maior parte das empresas, de feito. Por certo, Estrella Galicia xa hai tempo que se deu conta. Sen ir máis lonxe, utilizan asistentes virtuais para ter un acceso máis áxil á información que guía os seus procesos de toma de decisións. De momento os robots beben cervexa, e a mellor de todas.
DIRECTOR DE CITIUS, CENTRO SINGULAR DE INVESTIGACIÓN EN TECNOLOXÍAS INTELIXENTES DA UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA