Importancia dos exemplos
NA redacción dun dicionario bilingüe como é o italiano-galego, galego-italiano é importante, e sobre todo moi útil, a inclusión dos exemplos en ambas as dúas linguas. Evidentemente iso aumenta moito a dimensión do corpo da palabra pero xulgamos que é fundamental para facilitar a asimilación das dúas linguas postas en contacto. A súa tradución pretende mostrar un modelo de adecuación entre as dúas linguas e pon de manifesto a articulación sintáctica do italiano.
Se na palabra lombriga (it. lombrico) poñemos como exemplo o corpo da lombriga está formado por moitos segmentos con forma de aneis, il corpo del lombrico è formato da tanti segmenti a forma di anelli aprendemos, entre outras cousas, que as preposicións son diferentes nas dúas linguas: en galego dise está formado por mentres en italiano dise è formato da, en galego dicimos con forma de que corresponde ao italiano a forma di.
Se para a palabra macellaio/ carniceiro poñemos o exemplo suo padre è macellaio al mercato/ o seu pai e carniceiro no mercado aprendemos ademais de que macellaio é o carniceiro, que mentres que en galego o posesivo leva o artigo diante, no italiano non o leva se se trata de nome de parentesco.
Non é preciso que os exemplos sexan máis longos do necesario: Se para a palabra lumbago, it. lombaggine poñemos como exemplo: O lumbago é unha dor na parte baixa das costas e as estatísticas demostran que é unha das enfermidades máis comúns na sociedade sería excesivo. Abondaría con dicir la lombaggine è un dolore alla regione bassa della schiena. Neste caso aprenderíamos ao mesmo tempo que lombaggine e feminino en italiano e que as costas son en italiano a schiena.
Pola contra, tampouco deben ser excesivamente cortos. Se para a palabra lamber na acepción de adular, dicimos: Digo sempre o que penso, non acostumo lamber, quedaría algo incompleto; habería que engadir, por exemplo, os pés que traducido ao italiano resultaría: Dico sempre quello que penso, non è mia abitudine leccare i piedi.
Cal é, xa que logo, a medida xusta? A que cumpra a misión encomendada: facilitar a aprendizaxe da lingua que descoñecemos, isto é, que serva para comprobar e ilustrar a aserción. Se ao mesmo tempo o exemplo serve para aprender certas particularidades lingüísticas da lingua que se descoñece, moito mellor.
Hai outra cuestión que tampouco carece de importancia; estámonos a referir ao feito de que non se deben usar exemplos que sexan incorrectos: Se para a palabra galega nácara (en italianomadreperla) poñemos este exemplo: ten un xersei con botóns de nácara (ha un golfino con bottoni di madreperla) non sería axeitado porque, polo xeral, os xerseis non teñen botóns. O mellor é falar, neste caso, de chaqueta/giacca. O mesmo ocorrería se para lonxitude poñemos como exemplo a lonxitude dun campo de fútbol é de 50 metros porque non é certo.
Omitimos os exemplos das chamadas palabras culturais, das que xa temos falado, porque a súa como finalidade é insistir sobre o contido da entrada, e estas levan xa unha definición que suple dabondo a función do exemplo.
Catedrática Filoloxía Italiana USC