Consecuencias pandémicas

Nos encontros sociais, ao redor dun viño ou unha cervexa, agora que, con cautela, puideron ser recuperados xurde decote a preguntas dos efectos permanentes que nos deixará o tempo de pandemia. Alguén adianta o tele-traballo e as videoconferencias, que agora forman parte da existencia cotiá de moitos. Outro sinala o impulso ao comercio electrónico, o auxe das plataformas de entretemento; un terceiro cita a procura acrecentada dunha residencia con xardín ou a construción de reservas estratéxicas de determinados produtos.

Sen dúbida, a dixitalización en todos os ámbitos da existencia será un fenómeno en alza nos vindeiros anos, cambiando a nosa forma de producir, consumir ou relacionármonos. No Senado estamos traballando en criterios para a regulación da intelixencia artificial e o futuro que nos fan dexergar os expertos que pasan pola Ponencia creada ao efecto asombra e atemoriza a un tempo.

E a disociación crecente entre o lugar de residencia e a oficina (e a posibilidade de curar ou ensinar a distancia) poden reducir o atractivo das cidades centrais e facer gañar puntos a lugares tranquilos, baratos e de clima suave. ¿Salarios de Londres e prezos das Rias Baixas? ¿Soldos de Madrid e vida en Carnota? Claro, sempre que exista unha boa rede de transporte e fluídas comunicacións electrónicas. Que o AVE nos sitúe a tres horas de Madrid e que as infraestruturas dixitais se estendan e modernicen ao abeiro dos fondos Next Generation son unha oportunidade para Galicia.

Con todo, ¿non lles parece que os parágrafos anteriores teñen un certo nesgo....de clase -e inclusive de xénero ou de idade-? A pandemia fixo estragos entre os traballadores manuais máis precarios (nin tele-traballo nin ERTEs ou axudas aos autónomos), sobre todo os recentemente incorporados ao mercado de traballo, colocou nunha enorme tensión aos sanitarios e outros empregados públicos (e privados) aos que encargamos o coidado dos enfermos, a atención aos maiores ou a formación dos nosos fillos, cargou sobre as nais (e algúns pais) a responsabilidade de substituír aos docentes nos momentos das aulas pechadas, moitas veces facendo compatible esa carga co traballo a distancia. Por iso, cando teño que explicar os “meus” efectos permanentes da pandemia cito catro -poderían ser máis-, que son tanto esperanzas como realidades: a conversión dos ERTEs nun sistema estable, ao estilo do que sucede noutros países europeos, que converta ao despido nun último recurso; o reforzamento das políticas de acompañamento ás familias traballadoras con fillos a cargo e singularmente, ás mulleres que deberon abandonar o seu emprego; a consolidación dun sistema de servizos públicos esenciais (sanitario, educativo, de atención aos maiores) no que o papel dos seus protagonistas estea convenientemente valorizado; e por último, medidas como o SMI ou unha fiscalidade xusta, que reduzan as desigualdades que a pandemia agravou.

A tecnoloxía, en sentido amplo, só cobra sentido se facilita as nosas vidas e protexe as das xeracións futuras. A organización social (incluía a esfera política e a empresarial) é a que converte as promesas dos avances científicos e tecnolóxicos en existencias máis longas, plenas e felices. E se a liberdade é un valor único, debe seguir acompañada da igualdade e a fraternidade para cobrar sentido. En fin, debo ser un pouco antigo.