Electricidade

DEBÍN quedar moi intoxicado polos moitos contos de autores rusos e ucraínos que me daba a ler O Rimas, o profesor de literatura do meu remoto bacharelato (ai, que profesores de literatura había antes), porque calquera noticia de prensa ou telexornal que fale da guerra de Putin doadamente me produce o efecto evocador dun relato de Babel, ou de Tolstoi, ou de Turgueniev, ou de Chéjov... (Deberiamos volver ler contos literarios do pasado, que mesmo nos axudarían a comprender os misterios do noso presente. Neles apréndese, por exemplo, que si non é nunca só si, porque a palabra si é a máis polisémica da linguaxe das nacións e das paixóns –son sinónimos–).

Ten Chejov un conto (non recordo se se titulaba A electricidade pero ela é en parte o seu tema) que leva sesenta anos no faiado da miña memoria. E fun bater con el estoutro día por mor e dor da pena que me deu saber da destrución de centrais eléctricas en Ucraína. No medio da neve millóns de ucraínos vellos, grandes e cativos están a aguantar o frío, sen auga quente nas caldeiras nin lume nas lareiras. Hai culturas –tamén a nosa– que veñen vindo do longo e milenario lume da doce leña a arder no medio da xeada, e foi nunha hora dun daqueles invernos cando se inventaron os contos a carón da quentura. E daquela quedou inaugurada a literatura.

Pois nese conto de Chéjov, a chegada da electricidade foi anunciada por Blinikov, un telegrafista, que nese tempo era profesión STEM, pregoeiro avant la lettre da Intelixencia Artificial e lambecús na procura dun enchufe para entrar na Aesia. Imbuído do seu coñecemento en primeiras e heroicas telecomunicacións e na ocasión dun banquete de voda onde o vodka xa mandaba, Blinikov clamou: “O futuro é da electricidade”.

Pero de seguido o padriño da voda chimpou enriba da mesa e atallou ao telegrafista dicindo que non pode haber futuro sen lume na lareira: “Só o lume que arde é verdade”, redondeou o home inspirado polo vodka. Gañou o aplauso de moitos dos circunstantes, incluso da noiva, Dachenka (ela por dentro ben sabía e sentía que hai outros ardores que tamén son verdade).

O telegrafista aínda quixo guindar algún outro berro en favor do futuro do becerro de ouro da electricidade, mais non puido ser porque os convidados á voda de Dachenka chimpárono fóra ao amor da neve. Pero felizmente o telegrafista sempre acaba gañando, sempre chama dúas veces, e desta vez na que Ucraína quedou a escuras chamou ás centrais flotantes turcas para que se achegasen a Odessa a alimentar a súa estragada rede eléctrica: 300 MW por cada millón de ucraínos a tremer de frío, e listo. Pero o padriño da voda de Dachenka e máis eu, moita nostalxia che temos do lume que arde de verdade.