O Concello presenta o informe da taxa turística sen un horizonte claro para a súa implantación

O Concello de Santiago presentou na mañá deste xoves o informe remitido esta semana á Xunta para implantar na cidade a taxa turística. Un estudo incluído no Plan de Sustentabilidade Turística, como pedía o presidente Alfonso Rueda, e que segundo a alcaldesa de Santiago, Goretti Sanmartín, consiste nunha “análise detallada e amplamente cuantificada” de cuestións como o número de visitas que recibe a capital galega cada ano, a duración das estadías e a presión turística que soportan os residentes, así coma estudos comparativos con modelos de tributación por estadía implementados noutros lugares da Península Ibérica.

La Xunta afea al Concello de Santiago la falta de "diálogo" sobre la tasa turística y critica no abordar el excursionismo

Sanmartín presentaba este informe no Pazo de Raxoi a compañada pola titular de Turismo do Concello, Míriam Louzao, e polos catedráticos da USC –Universidade de Santiago– Rubén Lois –director do Idega (Instituto de Estudos e Desenvolvemento de Galicia)– e César García Novoa, catedrático de Dereito Tributario. Este último foi o encargado de explicar polo miúdo en que consistirá o imposto proposto á Administración autonómica, e para o que, como adiantaba a rexedora, se propón un proxecto de lei a presentar no Parlamento galego e cuxa tramitación o Goberno bipartito agarda que sexa “o antes posible, a Xunta dispón de mecanismos de urxencia que xa empregou noutras ocasións”.

Falaba neste sentido Goretti Sanmartín para poñer unha vez máis o foco na necesidade de axilizar a posta en marcha desta medida, a súa tramitación parlamentaria e a inclusión da mesma no documento orzamentario autonómico para 2025. “Estamos en xullo e corremos o risco de que en setembro haxa unha proposta de orzamento e xa non dea tempo a incluír a taxa turística”, explicaba Sanmartín, que insistía unha vez máis en que o Goberno local “lamenta” que non se puidese discutir o documento presentado nunha xuntanza interadministrativa.

Rueda pone en duda la eficacia de una tasa turística en Santiago: "No creo que sea ninguna solución"

“Parece que a Xunta tenta dilatar os tempos”, insistíu a rexedora, “parece que non se quere tomar unha decisión” por parte do presidente Rueda “sen dicir directamente que non”. Algo que foi rebatido dende a Xunta, a través do director de Turismo de Galicia, Xosé Manuel Merelles, que en declaracións á prensa afirmou que na Administración autonómica se agardaba a presentación deste documento por parte do Concello de Santiago dende o mes de setembro pasado. Merelles apuntaba tamén que no informe remitido dende Raxoi o pasado martes “non vimos” que se reflectisen as condicións esixidas por parte da Xunta, coma que se tratase dun documento “dialogado e consensuado co sector e coa cidadanía”.

Algo que si destacaron os intervintes na rolda de prensa de Raxoi. O propio Rubén Lois, co-redactor do documento, destacaba como principal novidade da proposta presentada “o modelo de gobernanza” que implicará unha xestión “participativa” do tributo. Unha vez implementada a taxa turística na cidade, poñeranse en marcha tres foros para promover a participación do sector –hostalaría, hospedaxe e turismo–, “primeiros en recadar a taxa”, a participación da veciñanza e tamén de entidades vinculadas coa conservación patrimonial. A edil de Turismo explicaba tamén que se creará unha “web propia do imposto na que a cidadanía poida acceder a toda a información” relativa ao mesmo, así coma as contías recadadas e o destino dese diñeiro, ademais de contar cun apartado de suxestións.

As claves do informe

A proposta de taxa turística de Compostela presenta, ademais dun modelo de gobernanza participativo da xestión do imposto, unhas tarifas que oscilan entre 1 e 2,5 euros dependendo do establecemento hostaleiro, sendo a mínima a de locais coma pensións ou cámpings e a máxima a de hoteis, cámpings de luxo e aloxamentos de 5 estrelas. Unha medida que se adopta consonte, segundo anunciou César García Novoa, ao “principio de capacidade contributiva” de cada visitante. O Concello de Santiago prevé unha recadación anual que se calcula arredor dos tres millóns, do que Compostela percibiría, pola cesión deste tributo de competencia autonómica, o 95% do total.

Non quedarían fóra desta medida as Vivendas de Uso Turístico –VUT–, xa que o informe recolle tamén a importancia deste tipo de establecementos hoteleiros e o incremento que viviron na cidade nos últimos anos, a través dos datos recollidos no REAT da Xunta de Galicia –Rexistro de Empresas e Actividades Turísticas–.

Los dueños de VUT de Santiago se preguntan por qué no se cumple lo que dicta el PXOM y se regula el indulto

Durante a rolda de prensa todos os participantes insistiron en destacar que se trata dunha medida de carácter autonómico e non exclusiva para a capital galega. “Trátase dun imposto propio da Comunidade Autónoma”, insistía García Novoa, “non exclusivo de Santiago, do que a Xunta cedería a recadación” polo que calquera concello que padeza turistificación e decida adherirse á aplicación desta medida podería facelo.

O informe engade unha valoración comparativa con outros modelos de taxa (de concellos portugueses, que poden recadala directamente, ou de comunidades como Cataluña, Valencia ou Illas Baleares, nos que a competencia tributaria tamén é autonómica), e posiciona Compostela fronte a cidades de características similares, como Salamanca, tendo en conta singularidades coma de ser capital e destino de peregrinaxe.

“Santiago é a cidade con maior desnivel entre veciños e usuarios do espazo”, explicaba Rubén Lois en relación á acollida de turistas e peregrinos pero tamén tendo en conta a consideración de que a poboación da cidade se incrementa polos traballadores que chegan dos arredores, os empregados públicos –sendo sede tamén da Administración autonómica– e o carácter universitario de Compostela, o que dá lugar en termos xerais a “un desequilibrio orzamentario”, entre canto se contribúe ás arcas municipais e os gastos que lle supón ao Consistorio o mantemento de servizos dos que como é natural fan uso os visitantes. 

Unha taxa para excursionistas e visitantes que non pernocten

O director de Turismo de Galicia, Xosé Manuel Merelles, apuntaba nas súas declaracións á prensa arredor do informe presentado polo Concello de Santiago a ausencia de medidas destinadas ao turismo excursionista, que non pernocta na cidade. Unha cuestión que non se recolle no documento de Raxoi pero que si está prevista para a continuación do estudo que desenvolve a Universidade de Santiago. 

El Concello estudia una tasa paralela a la turística para excursionistas de un solo día

Desta maneira, a concelleira Míriam Louzao referiuse á dársena de Xoán XXIII, na que xa se cobra o aparcamento aos autobuses que chegan e asegurou que se está a “estudar a posibilidade de aplicar ás empresas de transporte unha taxa”, en función do número de viaxeiros que acheguen á cidade, isto é, unha medida “que repercuta a empresa no viaxeiro”.

Unha taxa “por entrar na cidade”, como se aplica na cidade italiana de Venecia presentaría, segundo García Novoa, “problemas dentro do Ordenamento xurídico” español.