Comeza a andar un novo instituto na USC: tratará a relación entre a lingua e a literatura

Comeza a andar o Instituto de Investigacións Lingüísticas e Literarias da USC (iLTIUS), primeiro instituto de investigación de Galicia que abordará o continuo entre a lingua e a literatura, dende a perspectiva sincrónica e diacrónica. A Facultade de Filoloxía acolleu este martes o acto de presentación, presidido polo reitor Antonio López, no que se puxo o foco nas tarefas que levarán a cabo os máis de 60 membros do Instituto. «Abordarán o complexo contexto histórico e socio-cultural no que se desenvolveron e transmitiron as linguas e os seus textos, orais e escritos, como patrimonio que debe ser transferido á sociedade actual para que reafirme a súa propia identidade, a través do coñecemento dos valores culturais do pasado», explicou durante a súa intervención a directora comisaria, María José Alonso Veloso, quen estivo acompañada da vicerreitora de Política Científica, Pilar Bermejo Barrera, e o decano da Facultade de Filoloxía, Elias Feijó Torres.

Posúen especial interese para o iLTIUS, según destacou Alonso Veloso, as variedades lingüísticas e manifestacións literarias derivadas da expansión xeográfica de tres linguas globais: o español, o inglés e o portugués, «así como a súa convivencia e interacción con linguas e culturas minorizadas como a galega».

O iLTIUS desenvolverá unha axenda científica estruturada en cinco retos: linguaxe e cognición, competencia lingüística e comunicativa, patrimonio literario, tecnoloxías e diversidade.

Mesa redonda sobre os desafíos da investigación lingüística e literaria

Tras a apertura institucional, tivo lugar unha mesa redonda sobre o iLTIUS ante os desafíos da investigación lingüística e literaria na que interviñeron os investigadores José Virgilio García Trabazo, do Grupo CLASMED (Estudos Clásicos e Medievais); Ignacio Palacios Martínez, do Grupo LAEAITDT (Lingüística Aplicada ao Ensino e Aprendizaxe do inglés, Tradución e Deseño textual); e Pilar Lorenzo Gradín, do Grupo Quevedo (El Siglo de Quevedo). Moderou o debate Tamara Bouso Rivas, secretaria comisaria do iLTIUS, quen lembrou como «nun mundo marcado pola diversidade, a dixitalización e a transformación social, esta táboa redonda quere ser un espazo de reflexión crítica sobre o futuro das Humanidades, un punto de encontro para compartir ideas, metodoloxías e retos comúns entre disciplinas».

As intervencións das persoas participantes xiraron arredor de dous eixos argumentais. Por unha banda, as oportunidades de colaboración interdisciplinaria que abren os retos do iLTIUS con outros campos de coñecemento no futuro das Humanidades, o que implica abordar a posible intersección cos avances da Intelixencia Artificial no eido das Humanidades Dixitais; e pola outra, o posible impacto dos retos do iLTIUS na sociedade e nas políticas culturais, educativas e tecnolóxicas, con atención á transferencia do coñecemento e os resultados da investigación científica.

Poder investigador do centro: máis de 2 millóns de financiamento competitivo en dous anos

A directora comisaria destacou o «músculo investigador» dun centro que ten máis de 30 proxectos do Plan Nacional, 2 europeos e 17 autonómicos dirixidos polo persoal investigador entre 2019 e 2024, ademais de 14 axudas doutros organismos. Todos eses proxectos, lembrou, «representaron máis de 2 millóns de euros de financiamento competitivo só entre 2021 e 2023». A profesora Alonso Veloso puxo tamén o foco nos case 20 proxectos vixentes na actualidade, 90 na década comprendida entre 2015 e 2024 e destacou que «estamos ante unha traxectoria histórica de case 3.000 publicacións e máis de 130 teses doutorais dirixidas».

O equipo investigador do Instituto pertence a distintas áreas, maioritaria pero non exclusivamente adscritas ás Facultades de Filoloxía e Humanidades da USC: Filoloxía alemá, Filoloxía francesa, Filoloxía galega e portuguesa, Filoloxía grega, Filoloxía inglesa, Filoloxía latina, Filoloxía románica, Lingua española, Lingüística indoeuropea, Literatura española, e Didáctica da Lingua e a Literatura. «A este persoal iremos engadindo, pois así o permite o noso Regulamento de Réxime Interno, colaboradores externos procedentes de prestixiosos centros de investigación situados en España e en distintos lugares do mundo, buscando a máxima internacionalización da nosa actividade», concluíu a directora comisaria.