‘Peregrinas’ reflicte o papel activo da muller na historia a través do Camiño de Santiago

Peregrinas, o documental dirixido polo José Antonio Vázquez Taín, comezou a súa rodaxe o pasado mes de agosto na Praza do Obradoiro de Santiago, e onte á tarde o resultado de tres meses de traballo audiovisual foi presentado mediante unha proxección na Cidade da Cultura.

Nesta peza audiovisual, o maxistrado e escritor ourensán propúxose como reto dar un novo enfoque ao roteiro Xacobeo a través das andanzas de varias mulleres peregrinas. Desta forma, o resultado é un percorrido pola historia do Camiño de Santiago desde unha perspectiva femenina que pretende levar ao público a descubrir aspectos descoñecidos do Roteiro de peregrinación máis famosa da Historia.

O Camiño de Santiago é un fenómeno mundial, pero que aínda esconde secretos por descubrir. Lonxe de tópicos, o proxecto amosa unha visión documentada do Camiño co fin de axudarnos a comprender mellor ese longo período da historia da humanidade que é a Idade Media. E a través dela, o papel da muller na sociedade, a relixión e a familia.

Neste aspecto, propón catro peregrinas, catro mulleres que tiveron que superar, cada unha delas, especiais dificultades para percorrer o Camiño de Santiago, en parte, por ser mulleres. Os últimos datos sobre o Camiño revelan que son máis mulleres que homes as que deciden emprender a peregrinación. Polo que, aproveitando este documento e en pleno Ano Santo, as peregrinas máis ilustres que percorreron cada un dos tramos son os faros guía deste documental.

JIMENA GARCÉS. Desde a máis antiga coñecida, e o primeiro nome de muller documentado, ¡ Jimena Garcés, é a que permite achegar o seu percorrido polo Camiño Primitivo, a través de modernas panorámicas que facilitan identificar o terreo agreste das sendas que desde os montes de Lugo e Asturias van descendendo pola vía XIX ata Compostela. Tamén está, como unha das protagonistas, Santa Isabel de Portugal, quen tras decidir dedicar a súa vida á relixiosidade, converteuse nunha devota peregrina. Tal foi o seu amor polo Camiño que mandou ser enterrada co seu borsón de peregrina e a escarleca coa cuncha de vieira. Desta muller, especúlase que puido facer a viaxe por mar, vía máis segura para o tesouro que portaba, pero non se pode descartar tampouco que percorrese o Camiño Portugués a pé.

UNHA HISTORIA CONSTRUÍDA POR MULLERES. Unhas animacións dixitais, e un mapa interactivo, amosan como tras esta primeira raíña séguenlle moitas outras, así como nobres e notables. Pero o que é máis descoñecido, como foron moitas mulleres piadosas as que, coas súas donacións e mandas testamentarias, crearon gran parte das infraestruturas que durante a idade media configuraron o camiño, Hospital dá Condensa, Puente a Raíña, Hospital de Astorga, de Tardajos... mesmo o Hostal dos Reis Católicos foi ordenado por Isabel, non por Fernando. A este respecto, outro prisma feminino indispensable foi o de Santa Bona de Pisa, que permitiu ir construíndo todo o Camiño Francés, mesmo desde Milán. Margery Kemple, desde Bristol, fixo o Camiño Inglés, reflictindo, por último, a valentía de moitas mulleres peregrinas que decidiron facer o roteiro por mar, pese aos perigos que se presentaban.

Todas estas localizacións son as que se poden percorrer durante este documental científico divulgativo, a historia documentada.

DINÁMICO. Un documental dinámico que emprega múltiples linguaxes. Parte en cada capítulo da maxistral erudición de Marta González Vázquez, historiadora especializada na peregrinación feminina. A iso súmase a breve introdución do guionista. E unha narración en off, sustentada nunha linguaxe multidisciplinar. Desde reconstrucións de edificios históricos da man da Arquitecta Cristina Goimil, a recursos gráficos de arquivos documentais. Coidadas gravacións de paisaxes e sendas do camiño, mesmo con imaxes en dron. Mapas interactivos, animacións orixinais, e mesmo dramatizacións orixinais realizadas para este documental, levan ao espectador a coñecer personaxes históricos.

En definitiva, facer xustiza ás mulleres que fixeron o camiño, ou o fixeron posible, espertou un interese en moitos ámbitos, tanto artísticos como xornalísticos.