Susana Seivane reivindica o legado das precursoras da gaita

Susana Seivane comezou a tocar a gaita cando só tiña 3 anos. Hoxe aparece nos libros de texto como unha pioneira deste instrumento, pero antes ca ela houbo outras mulleres gaiteiras que tamén subiron aos escenarios.

A artista recuperou onte a súa memoria na charla do mes de maio do ciclo As Mulleres, Cen Anos despois de Emilia Pardo Bazán: Conversas na Casa-Museo, organizado polo Concello da Coruña en colaboración coa Real Academia Galega, a través da Casa-Museo Emilia Pardo Bazán, co gallo do centenario do pasamento da escritora.

A música tamén conversou co xornalista Manuel Rodríguez, sobre a situación actual das mulleres no mundo da música, antes de despedirse interpretando un par de pezas acompañada pola súa irmá, a luthier Saínza Seivane, na pandeireta, o seu fillo Fiz no bombo e o seu afillado Brais no tambor, cos que formou a “banda do balcón” durante o confinamento. A conversa puido verse en directo na canle de Youtube de Cultura da Coruña, dende a que se están a emitir en directo todos os encontros.

Nada no seo dunha familia de artesáns e intérpretes musicais, Susana Seivane sempre dixo que veu ao mundo cunha gaita debaixo do brazo, que non recorda cando comezou a tocala.

Dende que en 1999 publicou o seu primeiro traballo, leva editados xa máis de media ducia e ofreceu centos de concertos por todo o mundo. Implicada en proxectos destinados a visibilizar o papel da muller na sociedade, o ano pasado, agasallou o público co álbum Dende o meu balcón, unha compilación das cancións que fixo soar durante o confinamento dende a súa casa de Cambre canda os seus fillos, a irmá e o sobriño, e que foi todo un berro de ánimo para a cidadanía durante a pandemia.

“Mulleres que tocasen a gaita sempre as houbo, pero os prexuízos sociais, o machismo, impedía que o fixeran en público e sobre os escenarios. A palabra gaiteira ata tiña un significado negativo: no dicionario de Juan Cuviero Piñol, de 1876, atribúeselle o significado de muller alegre e casquivana”, contou Susana Seivane.

PIONEIRAS. O primeiro gran grupo galego formado só por gaiteiras constituíse en Ribadeo en 1960 baixo o nome As Meniñas da Saudade. “O meu avó falaba delas con admiración”, conta a intérprete, que tivo a honra de coñecer a parte das integrantes da banda. Pero antes delas cómpre lembrar outro nome que merece estar nos libros de historia da música: o de Áurea Rodríguez (Cartelle, Ourense, 1897), reivindicou.

“Áurea Rodríguez foi unha auténtica pioneira. É a primeira muller da que se ten constancia en Galicia que actuase publicamente como gaiteira e ademais era quen lideraba a banda que formou cos seus irmáns, Os Marabillas. Era a directora artística e a representante. O grupo chegou a actuar na Arxentina e na prensa cualificárona como a reina de la gaita gallega. A última actuación de Áurea da que se ten noticia foi no ano 1945 en Venezuela, despois perdéuselle a pista. Áurea Rodríguez non sae nos libros escolares de historia da música. Aparezo eu como exemplo de gaiteira e os nenos e nenas non saben que eu tiven unha digna precursora!”, lamentou.

Susana Seivane reivindica papel invisibilizado das mulleres na tradición musical galega. “É moi importante recoñecer a importancia da transmisión oral por parte das mulleres. Miña bisavoa Estrela, que cantaba moi ben, ensinoulle ao meu avó desta maneira moito do repertorio que logo el interpretou como gaiteiro”, ilustrou.