Valentín García: “Temos que afacernos a falar en galego coas máquinas”

É habitual, unha cuestión protocolaria case, que cada ano, cando asoma polo calendario o Día das Letras Galegas, se multipliquen os debates e as reflexións sobre o estado de forma da lingua galega, saudable pero necesitado de certa estimulación por parte de todos, tamén das administracións públicas, para que ademais sexa vigoroso.

Algo así é o que asegura Valentín García (Silleda, 1970), secretario xeral de Política Lingüística desde fai máis de nove anos e, estes días de celebración da lingua galega, un home ao que lle custa atopar tempo para responder a todos os interesados en escoitar o que ten que comentar respecto diso.

Entre as moitas cousas
que di, subliña esta: “Temos que afacernos a falar gale-
go coas máquinas e a que
elas falen galego connosco”.

É a consecuencia lóxica de que a ágora do debate, público e privado, sexa hoxe dixital e de que quen con maior naturalidade interactúan nel sexan as xeracións máis novas, cuxas competencias lingüísticas en galego, sen ser deficientes, son inferiores que en castelán, segundo un estudo da Real Academia Galega que no seu momento levou ao propio García a falar da necesidade dunha reflexión.

“A reflexión non é difícil de facer”, asegura García nunha entrevista con Efe, pois “o informe di que os rapaces en contornas urbanas teñen menos competencias en galego que en castelán, o que non quere dicir que non as teñan en galego. Pero isto sempre foi así nas contornas urbanas. Agora ben, iso non quere dicir que non teñamos responsabilidade as administracións públicas de corrixir ou de
facer unha discriminación positiva a favor do galego”.

É aí onde está o xerme do proxecto Nós: intelixencia artificial ao servizo da lingua galega, o cal supoñerá un investimento inicial de 15,5 millóns de euros e unha mobilización de máis de 45 millóns de euros privados.

“Hai que traballar nas tecnoloxías porque as xeracións máis novas, pero non soamente elas, atópanse nas redes sociais, e aí hai que facer un esforzo importante como o que supón o proxecto Nós”, destaca García.

“Conseguir que o galego estea aí”, engade, é un obxectivo primordial, a pesar de que o galego xa é a vixésimo quinta lingua máis utilizada na internet, “máis que os idiomas dalgúns países europeos, como pode ser Dinamarca”.

Sinala García que “temos que avanzar moitísimo no ámbito das tecnoloxías, con traducións automáticas, locucións en películas, asistentes de voz ou sistemas de recoñecemento da fala” que funcionen en galego, de maneira que cidadáns, empresas e administración desenvólvanse en galego coa mesma naturalidade que en castelán.

“O galego non pode perder ese tren”, explica García, quen engade que iso, a pesar de que pode supoñer un antes e un despois na penetración de idioma en toda a sociedade galega, non basta.

“Temos que incidir nas familias e as contornas familiares. Ata o de agora viñémonos fixando en que se falase galego aos nenos nas casas, pero hai que inculcar o valor do plurilingüismo non só nos fogares con sensibilidade cara ao galego senón tamén nas familias que só falan castelán”, observa.

Iniciación na vida adulta. A terceira pata deste taburete sobre o que alzar o idioma apóiase na idade adulta dos galegos.

“É na iniciación na vida adulta, laboralmente, fisicamente, economicamente, cando eliximos lingua, e en función do traballo, dos amigos, ou a parella, falaremos máis galego ou castelán, por iso hai que incidir para que no comercio, a industria e as empresas fálese máis galego”, profunda García.

Iso ha de ser especialmente así nas grandes cidades, cuxo “hábitat lingüístico” privilexiou historicamente ao castelán, o que unido á súa capacidade para atraer xente do rural fixo que “a demografía xogase en contra do galego”.

“O galego non se perdeu, cambiou de sitio”, gabia García na entrevista con Efe.

Enténdese, pois, que Galicia avanza na boa dirección na súa política lingüística, que busca un equilibrio que axude aos galegos para ser plenos posuidores dunha “riqueza cultural, lingüística e comunicativa” que é, ademais, unha ferramenta de moi notable utilidade.

Xoga niso, xa que estamos en tempo de celebración das Letras Galegas, un importante papel a literatura, que, tal e como explica García, “está a alcanzar cotas importantes”.