Unha ruta para pedalear en Galicia

Nunca tan pouco socializamos e nunca tanto se botou man do formato virtual como medio para desenvolver iniciativas culturais. A pandemia deu un cambio de 180 grados aos nosos costumes, e boa parte das actividades anuais aínda están á espera de retomarse. A Asociación Amigos da ponte de Ponte Ledesma viu freada a súa programación e proxectos de futuro por esta causa, non obstante, as gañas deste pequeno colectivo, sen ánimo de lucro, seguen moi activas. E é que hai que lembrar que a entidade ten moito mérito, xa que está conformada por só tres mulleres que compaxinan esta ilusión cos seus quefaceres diarios: Natalí González, Alejandra Fernández e Araceli Illobre. Este ano as xa famosas visitas guiadas por Ponte Ledesma, dirixidas polo historiador e guía turístico, Suso Martínez, e que contan co financiamento dos Concellos de Boqueixón e Vila de Cruces, non puideron celebrarse, pero entre as tres decidiron pór en marcha unha proposta que si é “apta” para tempos pandémicos.

“Dende o Instituto de Estudos do Territorio (organismo autónomo adscrito á Consellería de Medio Ambiente) e a Federación Galega de Ciclismo están a facer un proxecto que busca dar a coñecer a nosa comunidade en bicicleta. En concreto, pedían que se enviasen rutas que tivesen interese paisaxístico e/ou histórico. Dende a asociación mandámoslle un itinerario que nos dixeron que estaban a valorar”, explica Natalí González. Esta alternativa que propoñen dende a entidade fíxose aproveitando un traballo que tiñan realizado sobre o paso do Camiño de Santiago pola aldea de Ponte Ledesma, en Boqueixón. Un proxecto que ademais puxeron en marcha animadas polo escritor Xosé Neira Vilas. “En concreto o estudo recolle o camiño popularmente coñecido como Ruta da Prata (Camiño Mozárabe). Axudadas por Xosé Neira Vilas fomos recompilando documentación que reflectía que, unha vez que chegaban a Lalín, moitos peregrinos seguían a súa ruta dirixíndose cara o Santuario de O Corpiño para posteriormente baixar por Merza e continuar por Ponte Ledesma e cruzar o Ulla. En Lalín pernoctaban na casa dos antepasados de Neira Vilas, e remataban en Compostela, cruzando a Porta de Mazarelos”, relata.

O traxecto que enviaron era nun principio lineal. “Dende o Instituto e a Federación pedíronnos que o fixésemos, se era posible, circular. Algo que ten moito sentido porque senón habería que dispoñer de dous coches: un para ir coas bicicletas ata Merza e outro que estivese agardando en Santiago”, indica González. É por iso que ao recorrido inicial lle engadiron unha opción de regreso.

En definitiva esta ruta ciclista á espera de formar parte da guía para descubrir Galicia en bicicleta arranca da Área recreativa da Carixa (Merza). A seguinte aldea da ruta é Bascuas dende onde se encamiñarán os pasos ata Camanzo. Seguidamente chegaríase á ponte de Ponte Ledesma . “Está situada ao carón dun auténtico paraíso natural que sería o arquipélago de ínsuas poboadas con carballos que forma o río Ulla e que se coñecen como as Ínsuas de Gres”, explican. Testemuña de numerosos feitos históricos, un dos máis documentados é a batalla que alí tivo lugar en marzo do ano 1809 e na que se enfrontaron 2.500 labregos contra outros tantos soldados do exército de Napoleón e na que, contra todo pronóstico, os primeiros resultaron vencedores. Batalla que precisamente ilustra a asociación de Natalí, Alejandra e Araceli co historiador e guía Suso Martínez. De seguido chégase a Santa Mariña de Sucira e seguindo a estrada que circula paralela ao Ulla acábase en Donas. Dende alí, pasaríase por Codeso e ata O Forte. Logo comeza o descenso cara Rodiño e de seguido o ciclista enfrontaríase a unha subida polo monte Rubio. Pásase a parroquia de Aríns e éntrase en Sar ata acabar no centro de Santiago, atravesando a Porta de Mazarelos. Neste punto é onde engadiron un regreso para facer circular o percorrido. “Non o puidemos enviar en formato GPX, pero agardamos que aproben o conxunto do plan”, sinala Natalí. A idea é saír de Compostela pola N-525 dirección Lestedo (e ver o Pico Sacro, o Pazo de Santa Cruz ou o Pazo de Oca) e unha vez se chega a Bandeira, seguir por estradas secundarias para acabar na área recreativa da Carixa, o punto de partida, e o final deste percorrido.