A ruta europea de Xardíns Históricos pasa pola Alameda de Santiago

"Se dispoñemos de pouco tempo, se arredor de nós o mundo vacila e a morte, en todas as súas forzas, avanza, o único que podemos facer é transformar unha parcela de terra, non importa cal, nun lugar acolledor, un lugar que acolla máis vida”. Ese lugar, para o autor desta frase, o bosnio Teodor Ceric, non é outro que un xardín. A el servíronlle de vía escape inspirando a súa fermosa obra Jardines en tiempos de guerra. A guerra en cuestión, a dos Balcáns, foi a última disputada en territorio europeo, antes de que o conflito en Ucraína sacudira de novo o vello continente.

A atracción que espertan estes espazos verdes con fins ornamentais, ten en Santiago un punto de referencia indubidable: a Alameda compostelá, que vén de ser incluída no Itinerario Europeo de Xardíns Históricos. No acto de entrega dos diplomas que certifican a súa adhesión xunto con outros oito xardíns galegos, participou a directora xeral de Turismo, Nava Castro, destacando a importancia da posta en valor do patrimonio natural na promoción do turismo como recursos diferenciador.

Tres xardíns nun

Doada á cidade polo Conde de Altamira a mediados do século XVI, a Alameda tense convertido nunha das postais máis icónicas da cidade. A cualificación de xardín pacego foille dada polo seu papel de área de esparexemento e recreo, sendo lugar de celebración dalgunhas das festas, actos culturais e populares máis concorridos de Santiago, como a Ascensión, o Apóstolo ou a Feira do Libro.

As mellores sendas naturais para percorrer o Santiago máis verde

Aínda que o Parque da Alameda recibe o nome xenérico da Alameda, componse de tres partes ben diferenciadas: o paseo da Alameda, a carballeira de Santa Susana e o paseo da Ferradura. A unidade así formada é, desde o século XIX, o máis importante punto de referencia dos paseos e do lecer dos santiagueses. 

Cunha extensión de 85.000 metros cadrados e unha situación privilexiada, cunha espectacular vista da parte máis monumental da zona vella, este singular espazo verde está considerado o principal xardín urbano de Santiago. O seu arco triunfal, que dá acceso ao paseo dos Leóns, a disposición de terrados, fontes e estanques, as súas edificacións decimonónicas, modernistas e actuais, estatuas e esculturas forman parte deste espazo que destaca pola variedade e porte das súas especies arbóreas e ornamentais, como o conxunto de carballos, os espléndidos eucaliptos ou a pérgola con vistas que compoñen os castiñeiros de Indias no paseo da Ferradura. 

Outros dous xardíns históricos na “ruta das camelias”

Ademais da Alameda de Santiago, outros dous xardíns da comarca, incluídos na “ruta das camelias”, entran a formar parte do itinerario europeo. Trátase do espazo botánico do pazo de Santa Cruz de Ribadulla, en Vedra, un dos máis fascinantes de Galicia pola súa extraordinaria diversidade e riqueza en flora ornamental, así como polo seu valor botánico e paisaxístico. 

Entre os elementos máis importantes da propiedade atópanse o conxunto de árbores monumentais que reúne, entre os que cabe destacar os paseos de camelias, olivos e buxos, as xigantescas magnolias, o fieito australiano, os tulipáns de Virxinia, o ombú ou as palmeiras Washingtonia. 

Tamén no val do Ulla, no concello da Estrada, atopamos os xardíns doutro pazo adherido á rede Europea, os alcumados como “Xeneralife do Norte” ou “Versalles Galego” do Pazo de Oca. Adquirida á Coroa en 1586 por María de Neyra, a propiedade pertence na actualidade á Fundación Casa Ducal de Medinaceli. 

O máis señorial e mellor conservado dos pazos galegos, declarado monumento histórico artístico, está formado por tres elementos principais: a capela, o pazo e os seus fabulosos xardíns que conservan o dobre carácter ornamental e de horta produtiva, mantendo unha perfecta harmonía entre utilidade e beleza. 

Xunto con exemplares de gran valor botánicos e plantacións ornamentais que inclúen unha colección de camelias, conviven tamén plantacións comerciais de kiwis, viñedos ou maceiras históricas.

No listado deste Itinerario Cultural Europeo, pertencente ao Consello de Europa e que agrupa 41 espazos botánicos do continente, figuran tamén os dos pazos de Lourizán, Quiñones de León, Rubiáns, Quinteiro da Cruz e o Castelo de Soutomaior.