Fraga y los secretos de una obra de teatro de tres horas, ‘Iribarne’

Mónica García y Esther F. Carrodeguas, autora también del texto, nos pasean por la trastienda de un montaje que ha agotado entradas en Santiago (día 20) y gira por Galicia

Mónica García, actriz, en una representación de la obra de teatro ‘Iribarne’

Mónica García, actriz, en una representación de la obra de teatro ‘Iribarne’ / Geraldine Leloutre

La programación escénica de Compostela Cultura abre el semestre con Iribarne, una producción de la compañía gallega ButacaZero en coproducción con el Centro Dramático Nacional y la Mostra de Teatro de Ribadavia. Se representa el 20 de enero en el Auditorio de Galicia con las entradas agotadas. Brota de un texto de la actriz y dramaturga Esther F. Carrodeguas e hila “un pseudo biopic” de Manuel Fraga Iribarne (1922, Villalba - 2012, Madrid), presidente de la Xunta de Galicia de 1990 a 2005. Esther y otra intérprete del elenco, Mónica García, charlan con EL CORREO, sobre la trastienda de un montaje con tres horas de función.

Otro momento de un pase de ‘Iribarne’ / Geraldine Leloutre

Otro momento de un pase de ‘Iribarne’ / Geraldine Leloutre

Xavier Castiñeira, director de la obra, y Carrodeguas hicieron una aproximación previa al personaje con una sesión de tres días donde citaron a varios intérpretes en tandas de improvisación. Y Mónica García fue una de las elegidas para un reparto que completan Xurxo Cortázar, Anxo Outumuro, Lidia Veiga y Jorge de Arcos.

“É divertido é necesario abordar a figura de Fraga desde o teatro porque é algo que faltaba por facer. Divertido porque é unha comedia e abordar unha personalidade tan complexa e cunha traxectoria tan longa, que vai desde o franquismo ata que se fixo emperador de Galicia, da para divertirse moito, xogar moito e pasalo ben. É necesario porque o teatro é unha ferramenta moi válida para reflexionar sobre calquera episodio e figuras relevantes como Fraga, que tanto teñen contribuido, para ben e para mal, á nosa historia, estaban sen reivindicar polo teatro e sempre axuda, como mínimo, a facer unha reflexión, aínda que sexa desde a comedia, o que non quita para que a reflexión sexa súper sesuda e súper seria”.

Mónica interpreta a una de la diferentes versiones de Fraga en este relato de ficción con un pie en la vida real, y de su texto nos adelanta dos frases: “¡Yo soy el Futuro Presidente de España, Hola Hello!”. “Yo no voy a permitir que me pongan de cualquier mierda: De Ministro de Educación. O peor: ¡De Cultura!”.

“Nós en ningún intre facemos imitacións, como actores e actrices, todas e todas interpretamos a Fraga dun xeito súper libre. De feito, Xavier, o director plantexou: ‘Busca o Fraga que hai en ti, leva o personaxe ata o teu físico e ata a túa voz’. Trátase dun xogo teatral, dun divertimento”, aclara esta intérprete free lance a quien también se puede ver en el circuito teatral gallego en montajes de compañías como Chévere (As Fillas Bravas de Momán) y Redrum (Hamelin), si bien, rara vez encaró un maratoniano esfuerzo de tres horas, las que dura Iribarne.

“Tivemos unha preparación física bastante forte, sudando moitísimo. Hai varias coreografías e tivemos un adestramento especial con Xabela Domínguez (tamén axudante de dirección). A parte do escenario que non se ve é algo bastante frenético, habería que ver esa parte e poñer alí unhas butacas, como nos musicais, dicimos entre bromas no equipo”, suelta Mónica sobre un montaje que incluye un intermedio.

A obra ten unha axilidade que permite que se leve moi ben a súa duración”, puntualiza al resumir las reacciones que oyó tras representar Iribarne en el Centro Dramático Nacional (Madrid) en otoño. Allí hacían seis funciones a la semana y en Compostela, tras agotarse tan pronto las entradas, Esther F. Carrodeguas, alma del proyecto, preguntó si había opción de otra representación pero le dijeron que no había espacio disponible, si bien, señala a este diario que espera volver a Santiago con esta obra, queda saber cuándo y dónde.

Tras su estreno en Galicia el pasado 13 en Vilalba, va el 8 de febrero Pontevedra, el 23 a O Barco de Valdeorras, el 24 a Vilagarcía, el 15 y 16 de marzo a A Coruña, a Lugo el 11 de abril, a Tomiño el 20, a Cangas el 4 de mayo, a Narón el 18 y a Ribadavia en fecha por concretar.

Carrodeguas revela que entre las ideas que le inspiran late el anhelo de hacer reír sin dejar de pensar (o al revés). “É unha invitación para reflexionar sobre algo que, en realidade, é tráxico, aínda que ten moitos recursos cómicos e gustaríame que a xente reflexionase sobre como funciona a política e sobre como son determinadas persoas que están en altos cargos de poder, sobre como son capaces de mentir e non ter unha certa moral que supostamente se nos exixe como persoas boas, e iso é un pouco a miña reflexión. E tamén sobre nos como pobo, que decidimos facer, que posibilidades temos, que decidimos votar, facer, protestar ou non protestar... como nos enfrontamos aos poderes que nos dominan”, asegura antes de hablar de la música de Iribarne, en cuyo equipo también están Antonio Castro, Diego Valeiras, Diego Vilar, Pablo Fontenla, Juancho Gianzo e Inma López Silva.

A banda sonora é de Berto, con algunhas colaboracións, como a de Mondra. E ten sonoridaes achegadas o pop da músicas urbanas de Rosalía e outros nomes así, e tamén está Massiel e Adelante hombre del 600, cancións concretas que te colocan na época da que estamos falando” .

Si algún día Esther encarase otro proyecto con esta vertiente política, da sus preferencias “Carmen Díez de Rivera e, sobre todo, Castelao”.