Novos contidos para revivir os cinco séculos das Torres do Allo
Crear espazos expositivos que interactúen coas persoas visitantes para convertelas en espectadores activos e, ao mesmo tempo, amosar as posibilidades do pazo máis antigo de Galiza como atractivo turístico é o obxectivo da remusealización das Torres do Allo (Zas) que impulsa a Deputación da Coruña.
Deste xeito, as áreas de Patrimonio e de Turismo, xestionadas polo deputado Xosé Lois Penas e polo vicepresidente Xosé Regueira respectivamente, avanzan na actualización tanto de contidos como de espazos de tres enclaves patrimonias fundamentais da Costa da Morte, isto é, nas remusealizacións do Centro Arqueolóxico Dolmen de Dombate en Cabana de Bergantiños, o Ecomuseo Forno do Forte en Buño, e as Torres do Allo en Zas.
O novo proxecto expositivo, que sae a licitación cun orzamento de 60.000 euros, ten previsto crear un itinerario no que todos os recursos expositivos estean relacionados entre si e permitan que as persoas visitantes coñezan en todo momento o uso que tiveron as diferentes estancias ao longo dos séculos e ubicar no percorrido os espazos visitables.
En total son 15 os espazos que serán obxecto de reformulación e, entre outros recursos, incluiranse animacións en 3D sobre a construción do pazo, narracións sobre os labores tradicionais que se desenvolvían en estancias como a bodega ou os fornos, audios con contos populares ou ficcións ambientadas nas Torres do Allo, e espazos específicos para xogos educativos e tamén para exposicións temporais.
Convén lembrar que as Torres do Allo, xunto cos terreos colindantes, foron adquiridas pola Deputación da Coruña en 1998 e en 1999 foron declaradas como monumento Ben de Interese Cultural. A súa rehabilitación fora acometida polo arquitecto Iago Seara, recuperando o interior do pazo, que estaba completamente destruído, a fachada e torres que sufriran importantes danos, así como os hórreos e distintas construcións anexas. Unha vez rehabilitadas as edificacións, a musealización, que fora levada a cabo no 2005, correra a cargo de Joan Santacana.
O conxunto arquitectónico das Torres do Allo está considerado como o primeiro dos pazos galegos. A súa construción remóntase máis de cinco séculos atrás. Era máis ca un edificio, pois constituía en si mesmo unha organización social que articulaba toda a comunidade. Perfectamente integrado no espazo rural, o pazo adoitaba ter asociados foros e coutos que traballaban os labregos sobre os que a fidalgía posuía dereitos tributarios e xurisdiccionais.
Segundo relata o espazo adicado a este pazo zaense (torresdoallo.gal), antes de existir as Torres do Allo houbo moi preto de alí un gran castelo, que os Reis Católicos ordearon derrubar por ver ameazada a súa autoridade polas grandes casas da nobleza galega. Non obstante, os condes de Altamira, que se trasladaron a Madrid, deixaron aquí a súa filla Berenguela como Dona do Allo para continuar gobernando a comarca. Casou con Gomes de Riobóo Vilardefrancos e para ela mandaron construir máis abaixo a chamada Casa do Allo. Posteriormente, comezará a construción das que hoxe son coñecidas como Torres do Allo, e que serían durante quince xeracións a casa dos Riobóo.
Deputado provincial responsable da área de Patrimonio
O deputado de Patrimonio, Xosé Lois Penas, asegura que os proxectos de remusealización impulsados pola Deputación da Coruña nas Torres do Allo, no Forno do Forte de Buño e no dolmen de Dombate “se enmarcan nunha nova forma de xestionar o patrimonio encamiñada a acadar que o público visitante viva os recursos que ofrece a provincia dunha forma máis próxima á experiencia que á visita tradicional”.
No caso concreto das Torres do Allo, indica que “está previsto implementar novas fórmulas expositivas, como é a inclusión de exposicións temporais, para dar cabida ao talento artístico da contorna, mais tamén para promover que o público potencial se achegue a este espazo de xeito regular e non só esporadicamente”, aportaba.
O Concello de Zas, encargado da xestión e dinamización do pazo, xa vén promovendo diferentes mostras e actividades culturais e divulgativas. Entre elas cabe subliñar as visitas teatralizadas que, da man de Os Quinquilláns, achegan aos visitantes á historia das Torres do Allo. Os interesados aínda poden gozar dunha destas viaxes no tempo a través do teatro os domingos ata o 12 de setembro, a partir das 19.30 horas. Ademais, o martes, día 31 de agosto, celebrarase na contorna a tradicional romaría de San Ramón, que xuntará artesanía, gastronomía e música.
A historia estase a consolidar como un dos grandes elementos dinamizadores da Costa da Morte, e o legado dos antergos está cobrando un gran valor para as xeracións presentes e futuras. É por iso que investir en espazos como As Torres do Allo, o Forno do Forte, ou o dolmen de Dombate, entre outros centros museísticos que manteñen vivo o pasado destas terras, é un acerto e unha necesidade. As cifras de visitantes avalan que todos eles son xa paradas obrigadas para os milleiros de turistas que cada ano se achegan a estas comarcas atlánticas. Os proxectos de remusealización queren facer a estes visitantes partícipes dunha experiencia diferente. Se se fai ben, seguro que volverán ou convidarán a outros a vir á Costa da Morte.