Contas e contos curtos
hai cinco anos anos propúxenlle ao director de El Correo Gallego escribir unha serie de artigos baixo o título: “Cifras e letras”. Son unha persoa cuxa vida profesional estivo e segue estando chea de números e palabras, e ambos inventos parécenme, e o son, os máis belos e importantes que xurdisen do enxeño humano. Creo ademais que non hai hoxe dúas culturas, como si dixo en 1959 o físico, político e escritor Charles Percy Snow nunha conferencia que impartiu na Universidade de Cambridge. Entón podía parecer evidente a división entre ciencias e humanidades, pero quen agora viva ancorado a un só destes saberes, vivirá realmente nunha forma de incultura. Cifras e letras, números e palabras, son, conxuntamente, a única forma de cultura posible nos nosos días.
José Manuel Rey, un home cuxa ilusión era chegar a ser un bo guionista radiofónico e que leva sendo o director de El Correo Gallego desde fai xa case catro décadas, díxome que as páxinas do xornal estaban abertas para os meus artigos. Escribirei de cando en cando, díxenlle, e non será frecuentemente, xa que o meu tempo non dá máis de si. E así comecei, sen compromiso económico por medio, sen prazos de entrega e sen periodicidade algunha que cumprir. En liberdade e nin sequera vixiada, que o director respectou sempre o que escribín. Ao pé da letra, e agradézollo moito.
O primeiro artigo titulouse: “3.300 euros”, e nel escribín en relación aos máis de 9.000 millóns de euros que tivemos que pagar os españois polo rescate de Novagalicia, o banco resultante da fusión das caixas galegas. Eses máis de tres mil euros son os que recibirían cada galega e cada galego se esa desorbitada cantidade de diñeiro fose distribuída entre nós. Son os únicos números que despois de escribilos case me deixan sen palabras.
A partir de entón escribín bastante sobre temas relacionados co meu ámbito profesional, o da Universidade e as tecnoloxías intelixentes. Pero tamén houbo cifras e letras dedicadas a moitos outros asuntos, entre eles: a educación, a política, a automatización e o emprego, a economía, as empresas e o emprendemento, a pandemia, a arte, a creatividade, o transhumanismo, os mozos e os que o fomos. Tamén das Pontes, o pobo que me viu nacer, e ata escribín sobre a copla e o reguetón. Un cento de artigos, escritos case sempre a intres e con longos alentos intermedios, que, xa llo dixen, a vida non me dá para máis. Case nunca escritos de vez e sempre revisados, e ás veces rerevisados, que os escritos, como a masa do pan, requiren tempo para fermentar.
Escribindo este artigo co que celebro os 99 anteriores, veume á cabeza unha moi xenerosa comparación que fixo un bo amigo entre os meus artigos e os contos curtos do mexicano Juan José Arreola. Os bos amigos están para dicirche as verdades, por incómodas que poidan ser, pero adoitan ser xenerosos, ás veces de forma hiperbólica, con asuntos que non teñen esa transcendencia, e este é o caso. Agradecinlle o cumprido, claro, pero descontei ao afago a esaxeración que cargaba ao lombo. Co tempo regaloume un exemplar das obras completas de Arreola, escritor autodidacta e que aprendeu a ler de oídas. Ler de oídas! Só ocórreseme algo tan fermoso, e é aprender a escribir de conversacións.
Nun dos seus contos curtos, titulado “O discípulo”, escribe Arreola: “Cun lapis de carbón trazou o bosquexo dunha bela figura... Mirade, aquí está a nacer a beleza. Estes dous ocos sombríos son os seus ollos; estas liñas imperceptibles, a boca. O rostro enteiro carece de contorno. Esta é a beleza”. Eu tamén creo ás veces ver a beleza nunha idea ou nunhas primeiras liñas de texto, que nin sequera sei se algún día acabarán sendo algo máis. Só ás veces, porque eu neste oficio son discípulo e non mestre.