Cerebros de deseño, naves máis aló de orión
Cólleme o seu Premio Nacional de Informática, don Senén, flipando con Harari. Recomendoume Car-los Luis Rodríguez, coloso do mellor columnismo, que lle entrase ás 21 leccións para o século XXI e aí estou a flipar cos arcanos da IA, xa lle digo, a intelixencia artificial que, di o historiador de moda, enfróntanos aos máis grandes desafíos que a humanidade nin sequera imaxinou, dacabalo da fusión da biotecnoloxía coa infotecnoloxía. Mimá!
Paréceme a min un recoñecemento acaído o que lle fai a Fun-dación BBVA a un científico que busca respostas aos problemas deste mundo que avanza de crise en crise. Tal como o vexo eu, profesor Barro, o que singulariza o seu traballo no CiTIUS, ese excelente think tank tecnolóxico da Universidade de Santiago, é o verniz humanista. A súa obsesión é que ese cento de investigadores que dirixe lle traslade á sociedade os seus descubrimentos, que sexan útiles.
Falando da utilidade, permítame que volva á IA, a ferramenta que converte o mundo de Asimov nun xogo de nenos e que se apodera xa do noso presente –“por primeira vez estase usando como unha tecnoloxía madura e de modo intensivo”, dixo estoutro día vostede, a propósito de como nos axuda a entender e combater a pandemia–, e déixeme preguntarlle se alguén capaz de ver naves en lapas máis aló de Orión comparte as profecías de Harari sobre os cambios no sistema democrático, a revolución da cadea de bloques e a nova ditadura dos algoritmos.
É certo, don Senén, que deixaremos de entender o pouco que aínda sabemos das finanzas, pero a cambio aprenderemos a deseñar cerebros, a alongar a vida e até a volatilizar pensamentos á nosa discre- ción? En poucas palabras, proporcionarannos a biotecnoloxía e máis a infotecnoloxía o poder omnímodo de manipular o noso mundo interior e de remodelarnos?
Polas cousas que lle leo, ex reitor magnífico, non é vostede tan radical como o escritor israelí. Sostén el que quizais a revolución tecnolóxica expulse axiña do mercado de traballo miles de millóns de persoas e cree unha nova clase inútil na que ferverá o caldo de revoltas sociais e políticas que ningunha ideoloxía saberá, ai!, como manexar.
Fronte tan inquietante distopía, quedo co seu fino sentidiño, profesor Barro: a automatización intelixente será boa se apostamos pola innovación tecnolóxica, se aprende- mos a compartir, se actuamos respectando parámetros baseados no ben común, se blindamos a ética con leis razoables de bigdata. É unha fermosa receita, pero permítame outra pregunta máis: será posible? Para-béns polo premio. Siga con saúde.
Chove sobre mollado cando apunta, profesor Zizek, que non haberá ningún regreso á normalidade logo de que o becho marche, que teremos que nos reconstruír sobre as ruínas das nosas antigas vidas e que deberemos aprender a xestionar a nosa fraxilidade. En Pandemia, o ensaio que publicou en tempo récord, reflexiona sobre o sufrimento que deixa o coronavirus e sobre o desastre económico que nos vén enriba.
Rexeita vostede buscar mensaxes ocultas, como se todo isto fose o castigo xusto e cruel aos excesos da globalización e ao capitalismo salvaxe, e analiza como resultado da pura continxencia a eclosión do covid-19. Comparto a súa receita, que bebe do legado de Martin Luther King: “Quizais todos chegásemos en diferentes barcos, pero agora estamos todos no mesmo”.
Alértanos de que o buque chamado Europa está moito máis preto do naufraxio ca o resto, porque é o noso un continente estancado e máis dependente, e identifica o virus Putogan, con Putin e Erdogan controlando o subministro de petróleo e o fluxo de refuxiados, como unha seria ameaza para o soño necesario da Europa unida.
Imos cara a un novo capitalismo bárbaro, profesor Zizek? Dálle medo, non me estraña, a barbarie con rostro humano que impón implacables medidas de supervivencia con presunto pesar, e que incluso reclama modificar os criterios da nosa ética social para abeirar o coidado dos vellos e dos máis débiles.
Non é a súa unha visión dun futuro luminoso: ve inminente a gran crise do cambio climático e cando chegue, di, cambiará a vida no planeta. Sobran motivos para nos preocupar, e a solución non está no confinamento nin na construción de muros nin nas corentenas; está na solidariedade incondicional e na cooperación global, di, o antídoto máis eficaz fronte as tentacións militaristas e os populismos. Si. Saúdos cordiais.