Venir al sur
Como xa non sei onde teño a cabeza, cada vez ocórreme máis adoito ignorar se teño xa contado algunha batallita, o cal é especialmente grave para un columnista, que se ve enfrontado ao dilema de non saber se se repite como a cebola e ao risco de descubrírenlle os seus lectores o calote: A este Blanco váiselle a pinza, isto xa o contou hai dous meses. Esta dúbida severa róldame na chola pensando na idea coa que quería comezar a columna de hoxe, idea que non é outra que falar dun dos meus libros preferidos: Las inquietudes de Shanti Andía, de don Pío (narrador de raza, por certo, convencido de que a forxa do escritor é trabajar como un galeote). A obra feriu a imaxinación dun cativo e dende entón, ao longo dos anos, ese cativo, que sempre foi mellor relector que lector, volve ás aventuras do vello mariño. Don Santiago de Andía, lobo dos sete mares e fillo ilustre do seu Lúzaro natal, cando lle propuxeron poñerlle unha estatua na praza da vila, repuxo: Unha estatua para que me estea mollando o lombo o máis do tempo? Ca! Isto está ben para Andalucía pero non para o norte, onde chove arreo.
O clima é, sen dúbida, un elemento directamente implicado na identidade da xente (prefiro dicir a xente que o pobo, concepto este romántico e evanescente, en nome do cal se teñen feito moitos disparates e que, na verdade, non me di gran cousa). A miña identidade, en concreto, débelle moito aos nosos veráns. Dende que casei, os meus ciclos estivais están vencellados, vital e espiritualmente, coa Costa da Morte, fera nación, dura de borraxeiras e pouco dada a veleidades mediterráneas. Teño reflexionado por veces nesa teima popular de identificármonos os galegos cos costumes de territorios austrais e calorosos. Anóxame ver unha palmeira (árbore horrenda onde as haxa) a carón dun rexo carballo ou un castiñeiro venerable. É como lle poñer gravata a un porco. Do mesmo xeito, resulta patético ese intento superfluo de facer de Sanxenxo Fuengirola ou converter as cancelas ou fiestras das vilas e aldeas do país en elementos ibéricos a base de barrocos retorneados, celosías e gitanillas.
Trocarmos o sentido con carpetovetónicos e pedirlle ao noso clima sol, calor e playita permanente é como pretender que unha maceira dea cereixas ou que un unicornio teña dous cornos. O noso é botarmos o verán ollando o ceo e intuíndo optimisticamente que a mediodía abre, ho; para a semana xa dá bo; isto son néboas ou coa virasón calma o nordés. Facer ringleira para pillar praza na praia, as horteradas de Georgie Dann, a barbacoa, o tinto de verán e os mojitos de madrugada no chiringuito... isto está ben para Almería, Alicante ou Salou. A linde norte da meseta e a muralla dos montes occidentais e cantábricos marcan estilo e sinalan unha fronteira espiritual contra a que, guste ou non, se estrelan modas, tendencias e o intento van de adaptacións que, como no leito de Procusto, non hai maneira de encaixar cun clima intratable (que eu, persoalmente, adoro). A profecía da finada Raffaella cobra, co seu pasamento, se cabe, máis forza: a forza do inexorable. En efecto, para iso no que vostede está pensando, hay que venir al sur. Pois vaia, que non quede.