A melancólica evocación que nos traen os recordos
SEGÚN a cidade foi medrando os pontevedreses foron saltando de praia. Uns ían á Puntada, cercana da casa na que naceu Colón. Estes d’A Puntada tiñan que embarcar nas Corbaceiras e ir nunha motora que determinaba as horas de chegada e abandono dun areal que, chegada a hora do baño, ofrecía certo perigo a causa do avalo e do devalo do mar. A máis da xente optaba pola ribeira sur da ría.
Antes de que fixesen a autovía que leva a Marín, daquela polo medio do mar, non eran poucos os que se bañaban nas Cocheiras ou na de Lourizán, ata que chegou a Celulosa e empuxou a xente cara a dos Praceres, a da auga xélida. En tanto que non comezaron a proliferar os automóbiles, as praias foron a de Portocelo e Mogor, andando desde Marín, logo de ter baixado alí do trole. Pero antes de chegar á de Aguete a xente comezou a tirar cara Chancelas e Areas, xa na ribeira norte. Agora hai trinta e tantos anos que non vivo en Pontevedra e coido que a xente estará indo onde lle pete. Pero daquela éralles, máis ou menos así, tal e como lles conto.
Hai un tempo que pasei por Marín e vin o peirao. Paseeino moito cando eu era un neno pequeno. Agora, cando xa son un vello gordo, moito me gusta enredar no Facebook por ver as fotografías dos lugares da miña nenez que adoitan colgar aqueles que dispoñen delas. Sucede que, como na canción, teño o corazón partío e tal visión é alimento da melancolía. Pásame o mesmo tanto coas de Pontevedra, como coas de Ourense ou coas do meu natal Allariz. Non lles hai como andar de zascandil dun sitio a outro de neno pra que de vello te acontezan certas cousas.
Esa melancólica evocación que me traen os recordos aviveceuse esoutro día de aí atrás, coa contemplación do peirao de Marín de cando eu tiña entre cinco e dez anos. Estaba petado de pesqueiros. A flota mariñense dispuña daquela de cento cincuenta barcos de altura e de trescentos de baixura, de racús e xeiteiros, de dornas, gamelas e así. Por certo en Marín, antes, ás dornas chamábanlle conas como ó coche ese coreano que anda por aí provocando... ou como a cafeteira sueca maquela de Karina Falagan. Que cousas!
Volver ver os barcos surtos no peirao, abarloados os uns ós outros, como se estivesen en formación, e o estaban, en posición de descanso, ou como se se estiven preparando pra se dispor en tellos como de centolas xenera, amén de melancolía, tamén algo de tristeza. Ónde está hoxe esa flota pesqueira? Ónde foi a pesca que antes ocupaba a ría?
O mundo comeza a resultarme alleo. Galicia conta con máis litoral, con máis quilómetros de costa que todo o resto de España xunta, ou por aí debe andarlle, e cada vez está a fuxir máis de si mesma. Como a ría Pontevedra no que respecta ás praias, hoxe desaparecidas entre edificacións que as ocultan á vista, rodeándoas de edificios coma grileiras ou substituíndoas por aparcadoiros que non lles chegou con arramplar humidais e gándaras senón que xa cubriron tómbolos como o que fixo d’O Grove unha península. Galicia comeza a ser allea. Risco dicía que Galicia non era pequena senón que Galicia é todo un mundo. Alá se nos vai ese mundo.
Agora os xuíces acaban de sentenciar que o eucalipto non é unha especie invasora cando leva eiquí dende que frei Rosendo Salvado o trouxo no século XIX e comezou a ser plantado na costa luguesa por ver de se protexer a xente dos ventos da invernía. Como, de que maneira e por que chegaron os xuíces a conclusión tan peregrina? Coido que pola mesma pola que dentro duns anos sentenciarán que as mimosas, as do doce arrecender cando chega o frío, as mesmas que se espallan pola paisaxe sen deixar que ince nada embaixo delas, resultará que tampouco non son invasoras nin sequera enormemente invasivas. Certo é que valeron pra conter os desmontes que fixeron posibles as autopistas, o mesmo que esas palmas de Santa Teresa, eses plumóns, que por onde se asentan eles non deixan que volva medrar nada.
Ríos sen pesca, montes sen leña e homes se conduta, dicíase antes e Allariz dos de unha vila veciña; en realidade tamén se mentaba ás mulleres, pero hoxe os tempos non aconsellan referencias de tal índole. Ríos sen pesca, montes sen caza, eidos, tenzas e brañas, ocupados por eucaliptais, por mimosas e palmas teresianas, o cultivo agrícola desaparecido en combate, o gandeiro por aí lle anda e un litro de auga a máis prezo que un de leite.
Será que teño hoxe un mal día? Será que son un pesimista conxénito ou será que
eiquí está pasando algo sen que nos dea-mos conta delo? Bótenlle unha pensada. E se pasan por Marín oxalá haxa no peirao cando menos un buque descargando grao e que non vente do norte non vaia ser que aínda cheire a Celulosa.