Comecemos a ser nós mesmos dunha bendita e necesaria vez

XA debeu facer trinta anos que levo inaugurando a tempada de lamprea no Carretas. O normal era que o fixera baixando unha, sabiamente cociñada pola destra man de Lolita, sempre a altura dos primeiros días de xaneiro, tamén e nalgunha ocasión nos derradeiros do Nadal. Agora acabo de inaugurala, hai nada, cando un marzo pouco ventoso anuncia un abril que non se sabe se ha ser chuvioso e cando, non a moito tardar ha vir o cuco alegrar os campos e nos recordar a nosa humana continxencia. Cuco rei, cuco rei, cantos anos vivirei...? Nunca é tarde se a dita é boa.

Esta e inaugural da que lles quero falar hoxe, non a cociñou Lolita. Pero nin se lle notou. Estaba feita coa súa receita. A min gústame así, cociñada no seu sangue, cun pureciño de patacas na vez dese arroz que a min se me ofrece letal chegada a hora do post prandium. Puré de partacas e nada de picatostes ou de pan fritido, a pelo... pero si co puré, pra axudala a se ir asentando según comeza ese proceso de combustión que non outra cousa é o feito de a dixerir. E a de calorías que desprende, mi madriña...!

Este ano non teño idea de si os meus competidores no asunto, un monseñor e máis un cirurxián dos que xa lles teño dado oportuna noticia, se me adiantaron ou non na inxesta inaugural. Normalmente si. Cando o conseguen, cando se me adiantan, botamos unhas risas. A algúns pareceralles unha parvada que eu me entreteña nestes extremos. A eses hei advertirlles que a miña patria é a miña cultura e que eu, estes tipo de cuestións adoito tomalas moi, pero que moi en serio.

Entenderano millor se lles afirmo que aquilo ó que moitos e nada olimpicamente chaman nouvelle cuisine, eu que non sei francés, denomínoo cociña experimental; unha cociña que é coma unha frauta que as veces soa por casualidade; recorden a fábula de Tomás de Iriarte. Partidario como son de que os experimentos se fagan con gasosa, deixando tranquilo ó espumoso francés que por eiquí chamamos champán, han entendelo millor se lles corroboro que esa cociña non me interesa moito; algo si, pero sempre dentro dun orde e marcando prioridades, alindando eidos e sinalando distancias.

A miña patria é a miña cultura. Neste paisiño noso levamos comendo lamprea dende os tempos dos romanos. Pra que cambiar unha receita de eficacia contrastada trocándoa por experimentos que a miúdo o que fan é estragar unha peza desa nosa señora das augas frías que sube, polos nosos caneiros arriba, disposta a ben morrer tan axiña como llo requira o cuco e comecen os rechouchíos das novas niñadas, eses fillos lexítimos nacidos por vontade dos seus proxenitores dos que tanto se aproveitan esas crías de cuco malnacidas... ou ben nacidas, vai ti sabelo.

Sen tradición non hai cultura. Pra que perder ou porque estragar unha cultura milenaria, nosa e propia, a que levamos instalada neses nosos corazóns que ninguén sospeitaría tan recelosos e pensantes? Facer cociña experimental cunha lamprea e quen di cunha lamprea di cun lacón con grelos debera ser considerado delito de lesa patria. A proba, a máis palpable demostración desto que se acaba de afirmar, aínda que sexa por medio dun diagnóstico diferencial, está no insuperable que resulta un polbo á feira, servido en pratos de madeira, iso si, e mesmo cuns bos cachelos, fronte a eses rabos feitos á grella ou caramelizados según receitas que non é acreditable que lle romperan as meninxes a ninguén. Póñanse a millorar eses pementiños de Padrón, ben fritidos en aceite coa temperatura xusta, ou unha pescada ben fervida coa auga a non moito máis de cincuenta grados. E unhas sardiñas asadas cun lume feito guizos de bacelos de parra, eh, que me din?

As cociñas moi elaboradas o son porque a materia prima coa que están feitas adoita saber ben pouco e só a forza de herbas e ornamentacións extremas se fan apetecibles. Pra que ordenar un bo cocido, como ornamentar e servir á mesa un bo lacón con grelos que non sexa como o vimos facendo dende o comezo dos tempos?

Agora que a pandemia esta da COVID-19 está botando ás xentes das cidades empuxándoas de regreso ó campo, de retorno ó rural que nunca debemos ter abandonado, cando menos do xeito que o fixemos, é momento de nos reafirmar nestes extremos que algúns considerarán en extremo frívolos e que non o son en absoluto.

Esixamos produtos galegos, tanto do mar como da terra, recuperemos o noso comercio de veciñanza, deixemos os nosos cartiños nas mans dos nosos carpinteiros e deixemos ós suecos que disfruten coas súas IKEAs, comecemos a ser nós mesmos dunha bendita e necesaria vez e dado que é pola boca por onde morre o peixe empecemos polas nosas propias bocas deixándoas ir na busca dos bocados máis apetitosos... e logo deixemos que nos chamen chauvinistas, facendo como se por enriba de nós chovera.