‘Mayday’ ou o cravo de Rosalía

Dixo Hölderlin: poeta é quen conmove. Hai que ser, en efecto, ben cabestro para non conmoverse con certas poesías, de tan fondas e emocionantes que poden chegar a ser. Tanto dolor se agrupa en mi costado / que por doler me duele hasta el aliento; Cuan presto se va el placer / como despues de acordado da dolor / como a nuestro parecer / cualquiera tiempo pasado fue mejor son palabras eternas, metáforas desgarradoras, versos conmovedores porque, entre outras cousas, resulta doado recoñecérmonos neles. Nesta excelsa categoría atópanse tamén versos na lingua de nós. A nosa bardesa (feminino de bardo; agasallo persoal ao dicionario da RAG) escribiu, co pouso de lírica melancolía que enchoupa toda a súa poesía: Unha vez tiven un cravo / cravado no corazón / e doumo Dios ¡arrinqueino! / Mais quen pensara? Despois / soupen só que non sei que me faltaba / en donde o cravo faltou. Evidencia Rosalía, independentemente do tempo e circunstancia en que tan sublimes pensamentos foron trasladados a tan fermosos octosílabos, o sinistro, escuro, paradoxal pero irresistible atractivo que os humanos sentimos pola dor, o sufrimento e os máis baixos instintos. Lembro a conversa de dous nazis de película, nunha magnífica ficción da famosa conferencia de Wannsee que decidiu a solución final da cuestión xudía, na que un alto mando da SS se pregunta que farán cando teñan exterminado todos os xudeus: A quen odiaremos entón?

Vivimos tempos convulsos, caracterizados pola ansiedade anticipatoria de calquera infortunio máis: respiramos aliviados tirando o tapabocas da cara cando, de súpeto, nos noticiamos de que Shangái, unha cidade de 26 millóns de habitantes, vive un novo e alarmante brote do virus do carallo. As imaxes de Bucha son o testemuño de que a apocalipse xa non está en Alepo, Afganistán ou Myanmar: os mortos de Ucraína, as rúas de Mariúpol e as señoras de Odesa que van mercar o pan seméllanse extraordinariamente a nós, ás rúas das nosas cidades e as señoras de Ourense ou Castellón. A apocalipse está preto, peta nas portas de Europa e pode arrimarse aínda máis ás nosas portas.

En Nós TV, unha canle televisiva especialmente consagrada á cultura do país, que sigo con moito gusto e proveito, oín hai pouco a Manolo Rivas unha expresión que me impactou pola súa suxestiva forza metafórica e case visual; dicía Rivas que nos últimos meses o mundo experimenta un permanente estado de mayday. Ensíname Google (o gran oráculo universal que todo o sabe e todo o entende) que mayday é unha sorte de adaptación fonética inglesa do francés m’aider (‘axudádeme’), consolidada como expresión internacional nos medios de transporte da máxima emerxencia e, consecuentemente, da necesidade do auxilio máis completo e inmediato. Pero, de momento, no mundo hai máis emerxencia que posibilidade de auxilio. O mayday crónico dos últimos anos medra e retroaliméntase: a pandemia deu paso, sen solución de continuidade, a volcáns impertinentes, túzaras danas, ceos amarelos e unha guerra con trazos de praga bíblica. Que virá mañá?

Doomscrolling é un palabro, novo do paquete, que se refire a unha novidosa tendencia, nacida entre as cinzas de tanta ruína: a adicción a consumir compulsivamente información negativa sobre a actualidade, simplemente con deslizar o dedo á dereita sobre a procelosa superficie do móbil. Aí chegamos: o cravo de Rosalía. Manteñamos a esperanza de que todo empeore.