Endometriose, a enfermidade oculta que sofren unhas 60.000 galegas

Resulta difícil establecer a súa prevalencia e é difícil diagnosticala xa que hai pacientes sin apenas síntomas e outros cunha clínica moi significativa. Isto é o primeiro que sabemos da endometriose.

Esta enfermidade consiste no crecemento do tecido do endometrio (capa interior do útero) fóra da súa zona habitual. Esas células soen aparecer cerca da zona pélvica, nos ovarios, trompas ou intestino, aínda que hai mozas que teñen implantes de endometriose nos pulmóns, no ombligo ou nos riles. É unha doenza única e logo hai varios grados, do máis leve e incluso asintomático ao máis grave. O seu diagnóstico tarda oito anos de media.

Os síntomas máis frecuentes son dor e infertilidade. “Falamos dunha dor de regra que non che deixa facer vida normal. Podes ter algunha molestia xa que o útero estase contraendo pero se tes unha unha dor incapacitante hai que miralo. Ademais, a endometriose depende da localización e tamaño dos quistes. Que sexan moi grandes non implica maior problema senón onde están colocados, porque o que fan ao estar implantados dentro do tecido é crear adherencias e van deformando as estructuras dos órganos. Ás veces os ovarios e o útero están deformados e así non se producen os óvulos cada mes como ten que ser ou mesmo non pode implantarse o embrión”, explica Cristina Fernández Feijóo, farmacéutica e tecnóloga de alimentos e presidenta de QuerENDO, unha asociación de ámbito galego de mulleres que padecen esta enfermidade creada en 2015.

Moitos casos de endometriose detéctanse cando as mozas queren ser nais e por ese motivo faise un estudo moi completo de por que non o logran tan rapidamente como elas o desexan.

“En calquera caso, é un síntoma. Unha porcentaxe moi alta de mulleres con infertilidade ten endometriose, pero iso non significa que todas as mulleres con endometriose sexan infértiles”, apunta.

Segundo a OMS, afecta ao 10 % das mulleres en idade fértil (entre 11 anos e 50) polo que desde que unha muller ten a primeira regra ata que entra na menopausia pódelle afectar en calquera momento. De feito, segundo conta Fernández, hai rapazas de 13 ou 14 anos que xa a teñen diagnosticada.

Con estas estimacións, en Galicia estamos nas 60.000 galegas, que non significa que estean todas diagnosticadas ou que sepan que a padecen.

varios tratamentos Que a dor de regra sexa normal é algo que a asociedade ten moi interiorizado. “O principal problema é que a investigación é moi escasa e sen coñecer as causas atopar un tratamento é moito máis complicado”, asegura.

Tampouco hai un tratamento específico para combater a endometriose. “Como é unha doenza estroxenodependente os protocolos que seguen os médicos é administrarche paracetamol ou ibuprofeno se tes dor e se con iso non se soluciona proceden a darche un un tratamento hormonal”, indica.

Hai algunhas píldoras que cubre a Seguridade Social e outras que non. Estas poden oscilar entre os 20 e 50 euros, o que é unha caixa de pastillas mensuais.

Ademais, as endometrioses máis complexas precisan cirurxía. “Non hai demasiado formación para profesionais. Iso dificulta en moitas ocasións atopar o diagnóstico da doenza. Así vaise agravando e en moitos casos ten que acabar nunha intervención cirúrxica”, di.

hai consultas específicas nalgúns servizos de xinecoloxía Dende a Asociación solicitan unidades multidisciplinares nas que estean implicados varios profesionais de distintas áreas que afectan á endometriose. A maiores consideran que sería moi favorable un centro de referencia para operar os casos considerados graves.

Ata o de agora hai consulta específicas nos servizos de xinecoloxía nas áreas sanitarias de Vigo, Ourense, Santiago, A Coruña e Ferrol. “ Nestas consultas sempre te trata o mesmo xinecólogo e faiche un seguimento máis exhaustivo e máis concreto”, sinala.

Indo máis alá, as unidades multidisciplinares permitirían que as afectadas tiveran unha maior calidade de vida. Hai mulleres que ven afectado o intestino e que precisan un tipo de nutrición máis adecuado con alimentos antiinflamatorios ou consultas con fisioterapeutas porque as adherencias con fisioterapia poden paliarse. Tamén requiren psicólogos. “En moitas ocasións un médico informa de que tes endometriose, e que se queres quedar embarazada debes facelo canto antes porque igual en catro meses xa non podes. Isto é un shock e non temos por que saber como reaccionar”, engade.

MÁIS VISIbilidade e investigación da doenza A vida das mulleres que padecen endometriose cambia por completo no ámbito persoal e laboral. “Moitas teñen un traballo temporal e ao non poder acudir uns cinco días ao mes pola dor que sofren e ao non ter un diagnóstico perden o traballo”, indica.

Tamén afecta a nivel familiar afecta xa que dependendo de onde estean os quistes implantados moitas veces as relacións con penetración son dolorosas.

“É un problema non só das mulleres senón de todo o que rodea as súas vidas. Esperamos que se coñeza o trastorno, que se investigen os tratamentos e se poñan solucións enriba da mesa”, considera Fernández.

Neste sentido, o presidente de Francia, Emmanuel Macron, ven de anunciar a través dun vídeo difundido nas redes sociais unha estratexia nacional para mellorar a atención das mulleres con endometriose e fomentar a súa investigación.

Estas declaracións están acompañadas doutro vídeo no que invita a falar sobre esta doenza e reflexionar sobre a situación das mulleres con endometriose a través das súas propias testemuñas e dos da xinecóloga e eurodeputada Chrysoula Zacharopoulou, que lidera o proxecto.

Así, dende QuerENDO esperan que o goberno da Xunta e o do Estado se comprometan para formar especialistas, crear unidades multidisciplinares e fomentar a divulgación e a investigación desta doenza.