Galicia conmemora no Parlamento 40 anos de Estatuto
Santalices reivindica a lealdade institucional e constitucional na conmemoración dos 40 anos do Estatuto galego // O presidente do Tribunal Constitucional pono como exemplo de diálogo e concordia
SANTIAGO. EP. O Parlamento galego acolleu este luns unha xornada conmemorativa dos 40 anos de anos de promulgación do Estatuto de Autonomía de Galicia na que foron protagonistas tanto a análise desde un punto de vista xurídico e da prensa da carta estatutaria autonómica, como o debate político sobre a súa reforma --que a oposición urxe e o presidente galego, Alberto Núñez Feijóo, arrefriou--.
De feito, mentres que a xornada conmemorativa discorría e dúas mesas con académicos e representantes de medios de comunicación lembraban as orixes do Estatuto, BNG e PSdeG insistían na súa reforma desde as súas roldas de prensa. E cos seus líderes, Ana Pontón (BNG) e Gonzalo Caballero (PSdeG) na clausura, Feijóo encargouse de ratificar o freo a calquera expectativa, aínda que o PPdeG xa avanzara o seu rexeitamento por non velo unha prioridade nun contexto de pandemia.
"Hai que ser extremadamente coidadosos á hora de derrogar, aínda que sexa parcialmente, o que funciona e suscita un acordo xeneralizado na inmensa maioría da poboación", sentenciou Feijóo, antes de tirar do exemplo catalán: "Non debemos esquecer que ese proceso que some na incerteza a unha das comunidades que outrora foi a vangarda de España, iníciase cunha reforma estatutaria precipitada e frustrante".
Ao tempo, o presidente galego volveu a reivindicar, como é habitual nas súas intervencións, o Estado das Autonomías e a saúde do autogoberno galego, que definiu como "a historia dun éxito".
Pero a saúde do autogoberno galego e o papel do Estatuto, así como outras cuestións como a abstención que marcou o referendo de 1980, foi sometido a análise desde primeira hora no Pazo do Hórreo, onde, após unha inauguración na que interviñeron o xefe do Lexislativo autonómico, Miguel Santalices, e o presidente do Tribunal Constitucional (TC), Juan José González Rivas, tres académicos sentaron nunha mesa de debate para iso.
MARXE DE DESENVOLVEMENTO DO MARCO ESTATUTARIO
Moderados pola delegada de Europa Press en Galicia, Rita Penedo, a "visión académica" da xornada expuxérona a profesora de Dereito Constitucional da Facultade de Dereito da Universidade dá Coruña, o catedrático de Dereito Constitucional na Facultade de Dereito da USC Roberto Blanco Valdés e a decana da facultade compostelá, Ana Gude, quen fixo un repaso histórico profuso polas distintas etapas da historia autonómica.
Tamén a súa compañeira da Universidade coruñesa profundou no repaso histórico e detívose na "reforma errada" do Estatuto que marcou a VII Lexislatura, na que coa coalición de PSdeG e BNG á fronte da Xunta (nun goberno dirixido polo socialista Emilio Pérez Touriño) tentouse por última vez abrir impulsar unha modificación do texto.
En todo caso, Sonia García, quen tamén reflexionou sobre o termo "xurídico constitucional" nación e nacionalidade histórica, mostrouse convencida que, aínda que algunhas posturas do Estatuto poden "estar superadas" a día de hoxe, o marco estatutario galego "non está esgotado". "Hai que seguir traballando para reforzar o autogoberno co presente Estatuto", aseverou.
Pola súa banda, Blanco Valdés reivindicou a saúde do autogoberno e os seus logros expresados a través do Lexislativo fronte á visión do "Parlamentiño de papel" como expresión dun marco "de segunda" que deixaba á Comunidade lonxe de Cataluña ou País Vasco. En fronte, o académico reivindicou a "amplísima capacidade de autogoberno" de Galicia, e as "plenas competencias" do seu Parlamento e Goberno.
O PAPEL DOS MEDIOS
Após os académicos, a xornada continuou cunha mesa moderada pola delegada de EFE en Galicia, Ana Martínez, na que tanto o director de 'A Rexión', Xosé Pastoriza, incidiu na análise histórica da prensa e da opinión nas orixes do texto estatutario.
Tamén o fixo Xosé Luís Vilela, director de 'La Voz de Galicia', apoiado con exemplares da época do xornal que dirixe e quen lembrou o papel da prensa nos previos da aprobación do Estatuto ou o debate sobre a rebaixa das expectativas autonomistas de Galicia e a 'aldraxe'.
Partidario de non caer "na melancolía ou a nostalxia", o director de 'Faro de Vigo', Rogelio Garrido, reivindicou o papel dos medios de comunicación á hora de "fomentar o diálogo e o debate", así como varias das súas obrigacións: informar con honestidade, defender os intereses xerais, e dar contexto, así como espazo "a quen pensa de forma diferente".
O director de 'El Progreso', Alfonso Riveiro, destacou que todos os xornais contribuíron "desde distintas perspectivas" á conformación do Estatuto, aínda que rememorou o que puido fallar dada a abstención do referendo. Co foco no hoxe e na prensa, botou en falta "un maior compromiso" por parte "de todos" co idioma galego.
Pola súa banda, ademais da análise histórica e do papel do seu xornal, o director de 'El Correo Gallego', José Manuel Rey Novoa, fixo unha reflexión sobre o contexto da aprobación do Estatuto e proclamou que "nunca tiveron os xornais tanta opción de xerar opinión".
E finalmente, Manuel Ferreiro, director de 'El Ideal Gallego', quedouse co "lado positivo" de que "a día de hoxe non hai que explicarlle a ninguén o que é a autonomía". Fronte ás "fake news", aproveitou para lembrar que todos os xornais representados na xornada ten "máis de cen anos" e situou á prensa como "única certeza fronte á desinformación".
DO PACTO Á GALICIA "EXEMPLAR"
Antes das mesas de debate, durante a inauguración, o presidente do Tribunal Constitucional (TC), Juan José González Rivas, con raíces en Xunqueira de Espadanedo (Ourense), reivindicou este luns a política das "solucións consensuadas" e do "pacto", como motores de orixe da Constitución e do Estatuto, á vez que erixiu a Galicia nunha "comunidade exemplar".
Tamén recoñeceu aos mandatarios que dirixiron a Xunta en período autonómico. Así, puxo en valor o papel de Gerardo Fernández Albor como impulsor do "desenvolvemento fundamental da autonomía", algunhas iniciativas "enriquecedoras" do socialista Fernando González Laxe, así como a figura de Manuel Fraga, relatora da Constitución e tamén protagonista no "desenvolvemento histórico" de Galicia.
Ao devandito desenvolvemento non foi "alleo", engadiu, o período do socialista Emilio Pérez Touriño á fronte da coalición de PSdeG e BNG que dirixiu Galicia entre 2005 e 2009. "E Feijóo deunos unha última maioritaria opción ao pobo de Galicia nas últimas eleccións facilitando a estabilidade e a pervivencia da ordenación na Comunidade", recalcou.
"LEALDADE CONSTITUCIONAL"
E o xefe do Lexislativo, Miguel Santalices, reivindicou a "lealdade institucional e constitucional" da Cámara autonómica e a súa toma de decisións que sempre estarán xuridicamente "avaladas".
"Autonomía política, por suposto, pero lealdade institucional e constitucional, tamén", aseverou, antes de reiterar que na Cámara galega "non se tomará ningunha decisión sen o debido respaldo dos servizos xurídicos". Agregou que "nada nin ninguén ten cabida fóra do ordenamento xurídico" e congratulouse de que en Galicia non se rexistren actitudes como os presentes "noutras latitudes".
"O 'sentidiño', o rigor e a lealdade institucional presidiron e presiden a acción dos servidores públicos, dun e doutro signo, que se foron sucedendo ao longo deste corenta anos no exercicio do autogoberno", recalcou.
SANTALICES REIVINCICA A LEALDADE CONSTITUCIONAL
“Autonomía política, por suposto, pero lealdade institucional e constitucional, tamén”. O presidente do Parlamento de Galicia, Miguel Ángel Santalices vén de reiterar que na Cámara galega “non se tomará ningunha decisión sen o debido respaldo dos servicios xurídicos”. En clara alusión ao acontecido en Cataluña durante o procés, advertiu de que “nada nin ninguén ten cabemento fóra do noso ordenamento xurídico”, ao tempo que se congratulou de que en Galicia non se rexistren actitudes como as presentes noutras latitudes. Santalices pronunciou estas verbas durante a inauguración da xornada conmemorativa do 40 aniversario da promulgación do Estatuto de Autonomía de Galicia que se está a desenvolver este luns na sede do Parlamento galego, na que tamén intervén o titular do Tribunal Constitucional, o maxistrado Juan José González Rivas.
Na intervención de apertura, o presidente do Parlamento lembrou que Galicia accedeu ao seu autogoberno grazas á Constitución e ao Estatuto e que “paseniñamente, sen case facer ruído, pero sen pausa, Galicia acabou por se situar entre os territorios con maior capacidade de autogoberno de Europa”. “O sentidiño, o rigor e a lealdade institucional – explicou- presidiron e presiden a acción dos servidores públicos, dun e doutro signo, que se foron sucedendo ao longo destes corenta anos no exercicio do autogoberno”.
Santilices enfatizou, por outra banda, a contribución “decisiva” dos medios de comunicación na consolidación da autonomía pois, dixo, desde o primeiro momento “entenderon a oportunidade que se abría para Galicia e apoiaron sen titubeos primeiro a transición desde a ditadura á democracia e, despois, o deseño e consolidación da nosa autonomía”. Por iso, ao conmemorar o 40 aniversario da promulgación do Estatuto, “queremos reivindicar e agradecer o traballo dos medios de comunicación, que nos acompañaron daquela e nos acompañan agora, informando con rigor e coa imparcialidade que obriga o bo xornalismo”. Para os participantes nesta xornada, “e para os restantes medios, noso agradecemento e recoñecemento sinceros”, dixo Santalices.
O presidente do TC destaca importancia da cesión para crear estabilidade
EFE. O presidente do Tribunal Constitucional, Juan José González Rivas, destacou a importancia da cesión para chegar a políticas consensuadas e poder crear “estabilidade” na sociedade e puxo o Estatuto de Autonomía de Galicia como exemplo deste “diálogo e concordia”. Na inauguración este luns da xornada ‘Catro décadas de autonomía de Galicia. Retos e oportunidades’, que se celebra no Parlamento con motivo do 40 aniversario da promulgación do Estatuto galego, asegurou que Galicia é unha comunidade “exemplar” polo seu desenvolvemento dos principios básicos do Estado de dereito. Así, destacou que o Estatuto de Autonomía de Galicia foi froito do “diálogo, a concordia e a cesión”, do mesmo xeito que a elaboración da Constitución, que tamén foi “exemplo de pacto”. “Se queremos chegar a unha política consensuada, se queremos chegar a unha solución pacífica dos problemas, se queremos crear estabilidade nas sociedades modernas, evidentemente hai que ceder no esforzo común na procura de solucións consensuadas”, afirmou no seu discurso.
Na súa intervención glosou a figura de todos os presidentes galegos, entre eles o actual titular da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, a quen considerou como o que deu “unha última maioritaria opción ao pobo de Galicia nas eleccións de xullo” e facilitou “a estabilidade e a pervivencia na ordenación da comunidade”.
González Rivas fixo tamén unha defensa da Constitución, que supuxo “un antes e un despois” no desenvolvemento da estrutura social e económica de España e outorgou á cidadanía “unha monarquía parlamentaria que representa o pobo español”, así como do Tribunal Constitucional que preside e o seu “transcendente” labor.
Desde a súa institución en 1980, este órgano deu resposta a máis de 200.000 demandas de xustiza constitucional, ditou neste corenta anos máis de 9.000 sentenza, máis de 14.000 autos resolutorios, e máis de 180.000 providencias, relatou.
Nacido en Ávila pero de pai natural do concello ourensán de Xunqueira de Espadanedo, o presidente do TC falou en primeira persoa ao pór en valor o desenvolvemento que supuxo o Estatuto para Galicia, que pasou de ter aldeas con “carencia de auga, luz e teléfono” a estar plenamente integrada na UE e “rexida pola lealdade institucional ao Estado”.
Algo que tamén resaltou na súa intervención o presidente do Parlamento galego, Miguel Santalices, ao asegurar que en Galicia hai “autonomía política, pero tamén lealdade institucional e constitucional, por suposto”.
De feito, garantiu que na Cámara galega “non se tomará ningunha decisión sen o respaldo dos servizos xurídicos” porque en Galicia non hai actitudes como as de “outras latitudes”, senón que sempre se actúa con “sentidiño, rigor e lealdade institucional”.
Unha afirmación que realiza nun contexto no que o Goberno anunciou un recurso de inconstitucionalidade contra a reforma da lei de saúde de Galicia, por entender que regula sobre competencias exclusivas do Estado, aínda que en ningún momento referiuse a este asunto.
Ademais, Santalices considerou que a comunidade é “un oasis de estabilidade política froito da decisión democrática expresada nas urnas”.
A xornada sobre o Estatuto inclúe unha primeira mesa redonda, co título “O Estatuto de Autonomía de Galicia. Unha ollada académica”, con expertos en Dereito Constitucionl e outra sobre a “Contribución da prensa galega á consolidación da Autonomía. Análise e perspectivas”, con directores de xornais galegos. EFE
NA SEDE DO PARLAMENTO
A xornada que se celebrou esta mañá na sede do Parlamento incluiu dúas mesas redondas nas que se analizaron estas catro décadas de Estatuto desde o enfoque xurídico e o dos medios de comunicación. Na primeira, titulada “O Estatuto de Autonomía de Galicia. Unha ollada académica”, participaron a profesora de Dereito Constitucional da Facultade de Dereito da Universidade da Coruña, Sonia García Vázquez; a decana da Facultade de Dereito da Universidade de Santiago de Compostela, Ana Gude Fernández; e o catedrático de Dereito Constitucional da Universidade de Santiago Roberto Blanco Valdés.
“A política é sempre necesaria, por suposto, pero o seu correcto exercicio precisa rigor e regras claras que só o ordenamento xurídico nos ofrece”, argumentou Santalices.”
A segunda das mesas redondas programadas -“Contribución da prensa galega á consolidación da autonomía. Análise e perspectivas”- contou coa participación dos directores dos seis principais xornais galegos, “que desde moito antes dos albores da nosa autonomía acoden puntuais á súa cita diaria cos lectores”. De conducir esta mesa redonda encargouse Ana Martínez Pedrosa, delegada da Axencia Efe en Galicia e nela interviron os directores Xosé Luis Vilela Conde, de La Voz de Galicia; Rogelio Garrido García, Faro de Vigo; Alfonso A. Riveiro, El Progreso; Xosé Pastoriza Martínez, La Región; Manuel Ferreiro Regueiro, El Ideal Gallego; e José Manuel Rey Nóvoa, director de EL CORREO GALLEGO e decano dos medios escritos na nosa comunidade. A clausura da xornada correu a cargo do presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo. Lembrar que, dentro desta celebración, o pasado martes recibiron a medalla do Parlamento as fundacións herdeiras da Xeración Nós: a Fundación Otero Pedrayo, a Fundación Castelao, a Fundación Antón Losada Diéguez e a Fundación Vicente Risco.