Ler

Lin hai uns días un artigo que se preguntaba se é o mesmo ler en papel que en pantalla. Eu cada vez leo máis en pantalla, aínda que me segue gustando comprar libros en papel. Adoito anotar nas marxes o que se me vai ocorrendo ao fío da lectura, ou simplemente en función do que pasa na miña vida ou pola miña cabeza mentres teño o libro nas mans. Case nunca repaso esas notas, ben é certo, aínda que ás veces dígome que tería que facelo para ver se co paso do tempo o anotado ségueme parecendo interesante ou só meras ocorrencias do momento. Si, xa sei que tamén podo subliñar e anotar nos libros dixitais, e ata son bastante máis baratos que os analóxicos, pero a min non se me ocorren tantas cousas cando leo en pantalla, ou iso paréceme. Non sei se hai algún estudo respecto diso, por certo, pero é a sensación que eu teño. En todo caso, o que máis me gusta ao ler un libro “de verdade” son esas recompensas que recibimos quen nacemos nun mundo que apenas era dixital. O meu cerebro garda como ouro en pano o gusto de pasar cada páxina, a calidez do papel, mesmo no inverno, o cheiro ao que sexa, pero que só teñen os libros reais, e, sobre todo, esa sensación tan pracenteira de pechar un libro tras a lectura da súa última páxina e suxeitalo un bo intre contra o peito mentres na miña cabeza segue o latexo das últimas palabras lidas e ata o doutras máis afastadas. 

Segundo as avaliacións Pisa, a competencia lectora está a descender en España. Non é un fenómeno exclusivo do noso país, pero iso non pode aliviar a nosa preocupación. En 2022 os españois de 13 anos tiñan un nivel de comprensión lectora equivalente aos de 12 anos en 2015. De seguir así, en 2050 terán o nivel dos que hoxe teñen 8 ou 9 anos. Un drama. Por outra banda, tres de cada catro mozas e mozos desa idade teñen un nivel “básico”, ou incluso inferior, en comprensión lectora, o que significa que non son capaces de entender enunciados se non son directos e sinxelos. Sen ningunha complicación, vaia.  

Resulta paradoxal este resultado se temos en conta os datos do Barómetro de Hábitos de Lectura y Compra de Libros en España 2022, elaborado pola Federación de Gremios de Editores de España. Neste estudo reflíctese que entre a poboación de 14 anos ou máis, a lectura de libros por lecer non deixou de crecer, aumentando un 5,7% entre 2012 e 2022, aínda que cunha distribución desigual entre sexos, idades e comunidades. Galicia está claramente por baixo da media. 

A miña percepción, con todo, aínda que é só iso, unha simple percepción, é que os mozos estanse afastando da lectura, xusto agora que case todo o escrito está á distancia dalgúns clics. Demasiadas distraccións, demasiados estímulos, demasiadas présas… A desmesura en tantas cousas da vida afástanos do interese e da pausa necesaria para a lectura, e isto é moi preocupante. Non, non se trata simplemente de que non aproveitemos o escrito para saber máis, ou que ao non ler esteamos a renunciar a unha das máis excelsas formas de pracer, senón que prescindimos da mellor forma de engraxar o pensamento: a linguaxe. Por iso, aínda que nos rodee a tecnoloxía, ou precisamente por iso, non debemos esquecer que a ferramenta máis asombrosa de cantas inventamos ata o momento é a linguaxe. 

Se vostede chegou aquí non necesita que lle lembre que é necesario ler e escribir para ampliar o pensamento. En todo caso, trate de que o seu exemplo sirva aos máis novos e dígalles que cada día que lean, o seu mundo farase máis grande.