O deber de divulgar e opinar

ESCRIBO con certa frecuencia, sobre todo daquilo que é a miña vida profesional. Nos últimos anos incrementei moito o número de artigos sobre intelixencia artificial, e non o fago simplemente porque sexa o tema principal da miña docencia e investigación e estea de rabiosa actualidade, senón porque creo que pode ser útil para quen pouco ou nada saben de máquinas intelixentes. O valor do que escribo, iso si, non o decide a miña boa vontade senón quen o le.

Esta obrigación que sinto de divulgar e opinar sobre a IA, que tamén é devoción, confésollo, nace da crecente importancia que está a ter a intelixencia artificial. Case nada nas nosas vidas é xa alleo á súa presenza. A IA ten unha influencia crecente no noso traballo, na nosa saúde, na educación, en como accedemos á información, comunicámonos, movémonos, guiámonos ou ata nos entretemos. Tan dentro das nosas vidas están xa as tecnoloxías intelixentes, que non só é lexítimo, senón moi sando que nos preocupen os seus posibles malos usos, non digamos xa os abusos manifestos.

En todo caso, teño a sensación de que é necesaria moita máis información sobre a IA entre a poboación e, sobre todo, información rigorosa, clara, que busque formar e non deformar a realidade, e que trate de achegar certeza e non alarma social.

En 2019 un estudo de Dixital Frontiers, baseado nunha enquisa a 1500 persoas, poñía de manifesto que o 62 % da poboación consultada descoñecía que é a intelixencia artificial (IA). Unha enquisa recente presenta, con todo, un panorama mellor. Ipsos Global Advisor, a través dun estudo realizado en 31 países (enquisa realizada a máis de vinte mil persoas a mediados de 2023), afirma que 2 de cada 3 persoas di comprender ben o que é a IA –cústame crelo, pero non dispoño de información que o contradiga e oxalá sexa certo, ademais. Con todo, a máis da metade dos enquisados (54%) póñenlles nerviosos os produtos e servizos que utilizan IA. De feito, o nerviosismo é a variable que máis aumentou desde a anterior enquisa de Ipsos, realizada un ano e medio antes.

Sen dúbida moitas noticias sobre IA nos medios de comunicación axudan a crear e incrementar esta inquietude ou desasosego. Vexamos, a modo de exemplo, nada máis, algúns titulares dos últimos meses en medios de comunicación nacionais e internacionais: O 42% dos directivos afirma que a IA podería destruír a humanidade en cinco ou dez anos (CNN); A IA suxeriu 40.000 novas posibles armas químicas en só seis horas (The Verge); A IA expón un risco de extinción á vez que as armas nucleares (The Washington Pos)t; “Teño medo”: un dos maiores expertos en Intelixencia Artificial lanza un ultimato á humanidade (A Vangarda); A IA está a causar estragos nos medios de comunicación (Euronews); A intelixencia artificial pon en risco 300 millóns de postos de traballo en todo o mundo (O Mundo).

Por suposto, non se trata de esconder nin de edulcorar a realidade, pero, precisamente porque a realidade pode ser amarga en moitos sentidos, é imprescindible informar, divulgar, formar e opinar co maior rigor e claridade posibles. A sociedade necesítao, demándeo ou non, e por iso eu síntome obrigado a dedicar a este fin unha parte importante do meu tempo. Son consciente de que é como plantar unha árbore en terra erma, pero penso que non é pouco cando hai quen quere queimar os bosques.