“Sei de moita xente do PP que está avergoñada polos pactos con Vox”

José Manuel Miñones (Santiago, 1972), lidera a lista socialista ao Congreso pola Coruña tras poñerse á fronte do Ministerio de Sanidade hai tres meses. Aténdenos para esta entrevista no Hostal dos Reis Católicos, onde o Goberno vai facer “un investimento histórico”, e nos xardíns do Pazo de Fonseca, un lugar simbólico para el e para Pedro Sánchez.

 Que está percibindo nos primeiros días de campaña? Esperaba liderar a candidatura ao Congreso pola Coruña?

A campaña está sendo positiva porque vemos moita mobilización, sobre todo creo que a xente percibe que é unha campaña moi distinta, que o 23 de xullo hai moitas cousas en risco e, sobre todo, moitos dereitos acadados ao longo destes cinco anos. O outro día estaba en Vimianzo e falando cunha persoa maior dicía que “o que me preocupa é a miña pensión e acabo de recibir agora esta paga, que é unha cantidade que non recibira nos vinte e tantos anos que levo como pensionista. Polo tanto, vou votar o Partido Socialista porque foi quen me puxo agora este incremento”. Iso sucede día a día. Encabezar a candidatura para o Congreso é todo un orgullo, por poder representar o PSOE e poder aportar tamén a experiencia destes anos que estiven como delegado do Goberno, como alcalde e agora como ministro.

Vostede xa dixo que se Sánchez volve gobernar, gustaríalle seguir como ministro de Sanidade. Xa o falou con el?

Non é algo importante, agora mesmo non estemos pensando niso. No que pensamos agora é en poder poñer en marcha todas as iniciativas que estabamos deseñando desde o ministerio. Non importa a persoa que as poña en marcha, senón que é o Partido Socialista quen o fai, porque sabemos que se non é o PSOE vai ser Feijóo con Abascal, coa entrada de Vox e con este PP que xa coñecemos o que fixo no pasado. Non queremos recortes en sanidade, queremos defender e reforzar a sanidade pública e para iso necesítase un partido progresista como o Partido Socialista. A xente debe valorar o que se fixo estes cinco anos, xa que estamos batendo o récord ano tras ano de número de prazas de formación sanitaria e eses son os médicos que nos atenderán o día de mañá nos centros de saúde. Se hoxe pasamos os problemas que pasamos para ter unha cita é porque no pasado o Partido Popular fixo ese recorte, polo tanto non queremos volver a ese pasado.

Non queremos recortes, queremos defender e reforzar a sanidade pública e para iso necesítase un partido progresista como o Socialista

Que cre que fixo ben nestes tres meses como ministro?

Aínda non tiven tempo de facer balance, foron tres meses moi intensos, con dous períodos electorais, pero si que é certo que había unha espiña cravada que me quedaba: o dereito ao olvido oncolóxico, que conseguimos ao final sacar adiante a tráves dun Real Decreto. Recoñecer esa discriminación que estaban a sufrir as persoas que padecían cancro, que unha vez que se curaban, pasado un tempo non tiñan acceso aos préstamos, non tiñan acceso aos servizos ou non podían pedir unha hipoteca porque o seguro de vida discriminábaos ou incrementaba a contía. Polo tanto, sacar iso adiante foi algo moi importante. E que dicir das mascarillas ou do decreto de fin de crise sanitaria. Poñer a saúde mental a nivel europeo foi outro dos grandes avances, xa que a comisaria europea cando visitou o 024 dixo que ía estender o programa de saúde mental que hai en España a toda Europa. É unha bagaxe moi positiva e podería dicir unhas cantas máis, pero creo que iso é o importante: sacar as cousas que ao final lle importan á xente.

E se repite como ministro, que será o primeiro que faga?

Xa temos presentado o noso programa, que foi participado, e temos as liñas claras. Temos un compromiso a piques de cumprirse, que é a especialidade de emerxencias e de urxencias. Temos que actuar nas listas de espera e imos baixalas a 120 días para unha operación, a 30 días para unha atención nun centro especializado e algo moi importante na saúde mental, que os rapaces de menos de 21 anos teñan a garantía de que en 15 días van ter unha primeira atención. Tamén actuaremos en prevención, en promoción dos hábitos saudables e buscar tamén unha educación sobre a saúde, onde incluíremos saúde mental, pero tamén alimenticia, e de consumo de tabaco ou alcol.

Temos que actuar nas listas de espera: imos baixalas a 120 días para unha operación, a 30 para unha atención nun centro especializado e, moi importante na saúde mental, que os rapaces de menos de 21 anos teñan a garantía de que en 15 días van ter unha primeira atención

Se Feijóo gaña, como prognostican as enquisas, pero necesita a Vox para gobernar, debería absterse o PSOE para que puidera ser investido e evitar así ese pacto?

É un debate xa pechado, do pasado, e que ademais vivimos tamén no pasado en Galicia. Como acabamos de ver en Extremadura, sabemos perfectamente como é ese 'trampismo' que utiliza Feijóo - 'trampismo' con A, de trampa-, de buscar o titular por buscalo, sabendo que non vai facer o que está dicindo. Vímolo, por exemplo, en Ourense. Este debate sacábao cada elección, pero á hora da verdade, se a lista máis votada era o Partido Socialista, pactaba con que fose necesario para sacar o Partido Socialista e non poñelo na alcaldía de turno. A xente que non se fíe das palabras de alguén que está cambiando de opinión cada día, ou mesmo no propio día, e que se fíe dos feitos. E os feitos demostran que cando Feijóo fala de reformar as pensións, de retoques, a realidade é que segue tendo no Tribunal Constitucional o recurso correspondente. Polo tanto, o retoque é quitar as pensións. Cando di que vai subir o salario mínimo, non podemos crer a alguén que estivo criticando durante anos esa subida, dicindo que as empresas quebrarían. Hai unha cousa que son os titulares, a campaña e o 'trampismo', e outra, que son a realidade e os feitos.

Vaille chegar ao PSOE con insistir nesa mensaxe de que hai que evitar un pacto entre PP e Vox?

Temos unha clara mostra a partir do 28-M: alí onde pode gobernar o PP con Vox, faino. E non só o fai, senón que os mete no goberno. Vivímolo antes en Castela e León e tiñamos esa experiencia de que entre nos gobernos autonómicos un partido como Vox, que nega as autonomías. Recentemente acabamos de escoitar os representantes de Vox dicir que eles están en contra das autonomías e Abascal no 2016 xa dicía que ían entrar nas autonomías para destruílas desde dentro. O perigo non é Vox, que xa sabemos o que quere, o perigo é quen lle abre as portas e, neste caso, quen está a radicalizar o Partido Popular. Eu sei de moitísima xente do PP que se sente enganada e desmotivada, porque sente vergoña deses pactos, deses retrocesos en cousas que non podiamos imaxinar que estariamos debatendo hoxe, como a censura da cultura, que volve estar enriba da mesa despois de tanto tempo. É moi importante que a xente valore, que vaia votar o 23 de xullo co corazón, pero tamén coa cabeza porque a responsabilidade é moita.

O PP insiste no mantra de que hai que acabar co 'sanchismo'. En todo caso, en que fallou o Goberno?

Cando un goberna é evidente que pode mellorar en moitas cousas. Pero cando facemos un balance e miramos cinco anos para atrás, tendo en conta a guerra de Ucraína, a crise enerxética e as consecuencias da pandemia, este goberno ten feito o que non fixo ningún outro. En Galicia en particular eu sempre digo que é o goberno máis galego. Se un mira o compromiso que tivo este goberno cos investimentos ou coas infraestruturas, podemos dicir que o 'sanchismo' ao final é precisamente investir en turismo, por exemplo, como neste Parador onde se vai facer unha inversión histórica para rehabilitalo con cartos que vai poñer este Goberno e cunha aposta firme. Pero podemos falar das estacións intermodais en Galicia, das becas para a mocidade, ou de que o 'sanchismo' tamen é a cultura que estivemos blindando durante todos estes anos. Todo iso é o 'sanchismo', o resultado é moi positivo. Só en Galicia estamos a falar dun investimento histórico, de 36.000 millóns de euros nestes cinco anos. A Xunta e os concellos nunca recibiron tantas transferencias para facer realidade cada unha das políticas. A xente ten que valoralo de cara ás eleccións e valorar o que pon enriba da mesa Feijóo, que polo momento non o coñecemos, máis alá de que o vicepresidente será o candidato de Vox.

Alí onde pode gobernar o PP con Vox, faino. E non só o fai, senón que mete no goberno un partido que nega as autonomías

Cre que a cidadanía entende os pactos con Bildu?

Temos moi claro que o importante é para que. A un pensionista non lle importa se nos pactos estaban uns partidos ou outros, senón ter os votos maioritarios. E na reforma laboral -cando a sacamos e como a sacamos, con ese intento do PP de comprar eses votos por detrás para que non saíra, esa reforma que agora o candidato o PP di que é unha boa reforma-, ao traballador que agora ten o seu contrato fixo non lle importa os votos que se tiveron. Non é o mesmo os pactos que estamos a ver entre PP e Vox para reducir dereitos das mulleres, dereitos LGTBI, ou para quitar carrís bici. En que pensamento coherente está que agora se vote para meter alguén no goberno para non loitar contra o cambio climático? O importante para a xente é subir o salario mínimo interprofesional de 735 a 1080 euros. E para iso buscaremos os votos onde teñamos que buscalos e que a xente nos apoie para sacar esas medidas. Nós no Goberno non temos máis que ministros e ministras de Podemos. E o que sacamos adiante son os acordos do pacto de investidura cos diferentes partidos e, sobre todo, os dereitos dos cidadáns. E para iso imos seguir apoiándonos, non para reducir dereitos.

Para gobernar terían que entenderse con Sumar, onde hai unha quincena de partidos, e buscar pactos con forzas como ERC, Bilduou BNG.

Imos gobernar gañando as eleccións. E sempre que imos a unhas eleccións temos a bagaxe suficiente, a experiencia suficiente, como para dicir que queremos sacar unha maioría absoluta que nos dea a liberdade de poder levar a cabo todo o noso programa electoral. O noso obxectivo é gobernar con esa maioría. Cando teñamos os resultados do 23 de xullo, veremos como podemos conformar ese goberno.

Fixo ben Sánchez en adiantar as eleccións?

A cidadanía tiña que decidir. A partir do 28-M vemos a realidade do que temos en España, do que temos en cada unha das comunidades con eses pactos da vergoña e, polo tanto, sabemos perfectamente que buscan e que nos ofrecen o Partido Popular e Vox neses retrocesos e neses ataques aos dereitos sociais. Polo tanto, era necesario que a xente elixise que quere para España. Nós temos claro que non queremos retroceder como estamos a ver nas comunidades onde gobernan eles, senón que queremos avanzar.

E se Feijóo gaña e goberna, especúlase cun adianto das autonómicas. Está o PSdeG preparado?

Feijóo non vai gañar. Polo tanto, non hai outro escenario posible que un goberno do PSOE, e as eleccións autonómicas serán cando decida o seu presidente.

En que pensamento coherente está que agora se vote para meter alguén no goberno para non loitar contra o cambio climático? O importante para a xente é subir o salario mínimo, e para iso buscaremos os votos onde teñamos que buscalos

En todo caso, ten vostede un favorito para optar á Presidencia da Xunta?

Estamos agora mesmo noutro momento, no momento de centrarnos todos unidos como estamos a facer en sacar esta campaña adiante, en percorrer Galicia para explicarlle á xente todo o feito e todo o que queremos facer de cara ao futuro, e para poñer diante do espello cal é a outra proposta de volta ao pasado. Temos en setembro xa convocadas unhas primarias, e nun partido democrático como o noso, no que non se elixe aos candidatos de forma dixital -a dedo-, senón que o elixe a súa militancia, veremos quen se presenta e quen será o candidato.

Nesa situación, está o PsdeG en condicións de axudar a Sánchez para ser presidente?

Estamos plenamente volcados en chegar á xente e estar cos colectivos e escoitalos. O PSdeG é un valor que pode aportar e aporta moito no día a día para que Pedro Sánchez volva ser o presidente do Goberno.

Non parece que os bipartitos estean á alza agora mesmo. Despois do 28-M hai menos coalicións PSOE-BNG das que serían posibles. A que cre que se debe?

A xente entende perfectamente que a sociedade mudou, que España é distinta, que Galicia é distinta a como era hai 20 ou 30 anos. Eu veño do municipalismo e sempre digo que a clave non está en que sexa un partido ou que sexan dous, está nas políticas que ti fas. Eu chego a Ames como candidato e teño a oportunidade de ser alcalde nun tripartito co BNG e con Podemos, en minoría, con 9 concelleiros de 21. A cidadanía entendeu perfectamente no que nos centramos, que foi neles e en sacar adiante cada un dos proxectos con acordos maioritarios ou con unanimidade. Esa minoría converteuse nos catro anos seguintes nunha maioría e, podendo gobernar só co BNG, tamén incluímos a Podemos para ser 13 de 21 e ter máis forza. O que nos dicía a xente pola rúa era que había estabilidade e iso é o que querían: estabilidade, políticas sociais e políticas que melloran a súa vida. Se iso se consegue dialogando, é o camiño a seguir. Temos moi claro que Feijóo nunca viviu iso, que só sabe dese autoritarismo de estar gobernando el só e por iso lle custa tanto agora dialogar con outras forzas que pensan distinto. O único que fai é plegarse aos criterios dos outros, aínda que por iso teña que cambiar os seus ideais e a súa forma de entender a vida ou a política.

Na candidatura está vostede acompañado polo exalcalde de Santiago Xosé Sánchez Bugallo, que opta ao Senado. Sorprendeulle que o PSOE perdera o goberno compostelán?

Cando un ve o traballo que estivo facendo Bugallo aquí, sorprende o resultado. É evidente que a cidade está transformada. Non só son os investimentos que se están a facer, senón recuperar esa cercanía que era necesaria cos colectivos e as asociacións que estivo facendo precisamente Pepe Bugallo ao longo destes catro anos. Hai que recordar de onde viñamos con eses anos tan escuros onde gobernaba a Marea, e Pepe tivo que facer un traballo moi complicado cunha pandemia, como lle pasou a moitos alcaldes e alcaldesas. Pasou factura a moitos gobernos municipais esa pandemia e non poder facer esas políticas que un ten deseñadas e, cando pode poñelas en marcha, resulta que coa burocracia que temos nas administracións non pode ver a xente o resultado final. Sorpréndeme porque eran políticas sociais, políticas mirando para a xente, e perdemos a oportunidade de seguir poñéndoas en marcha.

Que ten que facer o PSOE para recuperar o goberno dentro de catro anos?

O mesmo que se fixo hai catro anos cando estaban na oposición e volveron ao goberno. É dicir, volver ter ese contacto e ser capaces de explicar o feito. A cidadanía agradece moito cando un explica toda a xestión realizada e moitas veces non lle chega a tráves dos medios ou da información directa, porque te come a voráxine do día a día. Creo que temos un excelente equipo, xente moi preparada e con moita experiencia e, polo tanto sabe perfectamente o que ten que facer: volver conectar coa sociedade, volver crear esa ilusión necesaria, facer unha oposición firme e cando se equivoque o equipo de goberno estará aí defendendo os intereses dos composteláns. Estou seguro de que así o farán e que en catro anos volveremos ter a alcaldía.

Que impresión ten do novo goberno e da nova alcaldesa, Goretti Sanmartín?

O último que me chegou é esa convocatoria para o día 25 de xullo, do que nos sentimos todos os galegos e composteláns moi orgullosos. A alcaldesa xa se negou a estar presente e representar a todos os composteláns, igual que fixo o antigo mandatario [Martiño Noriega]. Eu creo que é un erro que unha alcaldesa non saiba a posición que ten, que é representar aos que lle votaron e aos que non. Os socialistas estaremos aí, como sempre estivemos, facendo deste día grande un día de orgullo.