Marta Lois, a muller de confianza de Yolanda Díaz para pór a proba a forza electoral de Sumar

Marta Lois, a candidata de Sumar nas próximas eleccións autonómicas do 18 de febreiro e muller de confianza da vicepresidenta segunda e líder do movemento, Yolanda Díaz, enfróntase agora ao reto de superar a primeira proba electoral deste espazo após as xerais do 23X nas que a política ferrolterrana conseguiu 'salvar' o espazo de confluencia, ao lograr revalidar o goberno de coalición que preside Pedro Sánchez.

Lois, doutora en Ciencia Política e profesora da Universidade de Santiago de Compostela (USC) --aínda que os seus estudos realizounos primeiro en Filosofía--, iniciouse na primeira liña política na capital galega cando asumiu con Compostela Aberta as responsabilidades de Turismo, Igualdade e Promoción Económica no goberno 'do cambio' liderado por Martiño Noriega (Anova), que en 2015 logrou o bastón de mando con Compostela Aberta situándose como forza máis votada.

A agora deputada e portavoz do Grupo de Sumar no Congreso foi a primeira persona na que Yolanda Díaz pensou como referente da súa formación en Galicia. Non en balde, nunha visita á capital galega en marzo deste 2023, Díaz suxeriu que Marta Lois se consolidaría como a referencia do proxecto que desembocase do, entón, proceso de "escoita" e mesmo chegou a falar de que Galicia tería unha presidenta nos futuros comicios (entón aínda afastados).

Sumar, Podemos y EU pactan concurrir en coalición a las elecciones gallegas para no dispersar el voto

É máis, Díaz situou a Lois como presidenta do partido de Movemento Sumar, rexistrado así no Ministerio do Interior, unha circunstancia que acabou supondo á nese momento concelleira na oposición liderando Compostela Aberta (após perder o goberno Noriega) a súa saída da portavocía da plataforma cidadá en que as sensibilidades políticas son diversas dentro deste espazo da esquerda.

A candidata de Sumar, que deixará o escano a curto prazo (é dicir, non compaxinará até o 18F como fixo Antón Gómez-Reino en 2020) chegou á política procedente do ámbito civil para as eleccións de 2015, unha convocatoria na que, após o experimento da alianza do nacionalismo coa esquerda federal (en 2012), xurdiron plataformas cidadás apoiadas en parte tamén por Podemos, que naqueles comicios renunciou a presentarse coa súa marca para apoiar este tipo de opcións 'cidadás'.

Lois, segundo aseguran colaboradores seus, chegou en todo caso co visto e prace de Podemos á candidatura de Compostela Aberta, na que se aglutinaron perfís que tamén incluíron a outros marcados politicamente, como o propio Martiño Noriega, que fora alcalde do BNG e logo de Anova, e a María Rozas, de Esquerda Unida, compañeira de Yolanda Díaz --xa que entón aínda militaba na organización da que foi coordinadora xeral e coa que chegou a concorrer como cabeza de lista á Presidencia da Xunta, aínda que o Parlamento alcanzouno como deputada de AGE--.

Como concelleira no goberno de Compostela Aberta, do que foi portavoz, Marta Lois ten no seu haber o éxito da campaña 'Compostela en Negro', unha iniciativa que tinguiu desta cor a cidade con motivo do Día internacional contra a violencia machista, fixado no 25 de novembro, e cuxo impactou acabou estendéndose a outros municipios galegos e aínda se mantén desde entón na capital galega.

Así están las encuestas de las elecciones en Galicia

Ademais, como responsable municipal de Turismo expuxo por primeira vez a implantación dunha taxa turística en Santiago de Compostela, co obxectivo de ordenar a chegada de viaxeiros e peregrinos baixo a premisa dun "turismo sustentable", unha medida criticada no seu momento pero que logo recolleu o PSdeG de Xosé Sánchez Bugallo e agora de novo o bipartito formado por BNG e Compostela Aberta.

Nai dun fillo e unha filla, viguesa de raíces ourensás no Carballiño, accedeu ao Congreso dos Deputados como deputada pola Coruña nas pasadas eleccións do 23 de xullo deste 2023, xunto coa parlamentaria por Pontevedra Verónica Martínez Barbeiro, que foi directora xeral no Ministerio de Traballo con Yolanda Díaz no pasado mandato.

Co logro do escano e unha campaña que Sumar centrou nas provincias atlánticas, a formación de Díaz logrou manter a representación alcanzada nos anteriores comicios xerais. Nesa contenda, Lois contou como colaborador co actual portavoz de Sumar en Galicia, Paulo Carlos López, que impulsou a conformación da promotora nas últimas semanas e que mesmo chegou a soar como posible candidatable.

E é que, Marta Lois, que no seu día era a primeira opción para o proxecto en Galicia, chegou a suxerir que o seu papel agora estaba no Congreso, para ser a voz e oídos de Yolanda Díaz, máxime coa fractura do grupo ao escindirse o cinco deputados de Podemos. Non en balde, a vicepresidenta segunda do Goberno puxo de novo a mirada en Martiño Noriega e tratou de convencelo, pero Anova, que nas pasadas eleccións do 23X pediu o voto para o BNG, rexeitou colectiva e individualmente aliarse con Sumar e deu por pechados os seus vínculos coa esquerda federal.

Na presentación da candidatura, Yolanda Díaz foi a encargada de pronunciar o nome de Marta Lois, ao que seguiu un sonoro aplauso e aclamacións de "presidenta, presidenta". "É unha honra para min, porque estamos ante unha das mulleres que ten unha carreira de investigación académica das máis importantes do noso país, unha das mellores investigadoras de Galicia, unha magnífica profesora universitaria, unha grandísima experta en ciencia política e unha auténtica referencia do feminismo no conxunto do Estado", proclamou.

Ademais, Yolanda Díaz destacou de Marta Lois que é unha muller "humilde e loitadora". "Marta (Lois) vén de xentes humildes e sabe moi ben a quen representa, ao noso pobo, ás mulleres e homes de ben, unha muller humilde", destacou, antes de referirse a cando a nomeou portavoz no Congreso, porque "Madrid é unha praza complicada". A vicepresidenta segunda do Goberno subliñou o "diálogo e a intelixencia" de Marta Lois, que foi "capaz de liderar un grupo que aglutina" a moitas forzas políticas e que "hoxe están a chorar porque volve para a súa terra". Díaz dixo que Marta Lois, que conta coa experiencia de goberno en Santiago, augurou que "vai ser esa clave para que podamos chegar á Xunta". Finalmente, a ferrolterrana agradeceu ser sempre "boa persona" e facer que a "política sexa un lugar habitable".