Os libros de memorias comezan na páxina dez

OS NOSOS PRIMEIROS RECORDOS comezan, de media, ao redor dos tres anos e medio de vida. Antes non temos asentados os nosos conceptos lingüísticos e o cerebro está a madurar. En particular, o hipocampo non o fai ata moito despois, e esta parte do cerebro é clave para a memoria episódica, a que fixa a nosa autobiografía, referida aos lugares, feitos ou emocións.

Os meus primeiros recordos, creo, son da miña nenez nas Pontes. Por tanto, de antes dos tres anos e medio, que é cando nos fomos a vivir á Coruña. Despois volvín todos os veráns e en moitas festas de gardar. Digo que creo que son os meus primeiros recordos, porque non é infrecuente que algúns feitos da nosa infancia que cremos lembrar sexan memorias ficticias, construídas a partir dos relatos doutras persoas.

Non ter recordos dos primeiros anos de vida significa que o noso libro de memorias ten as primeiras páxinas en branco. Se temos en conta que os homes vivimos de media algo menos de 82 anos en España –as mulleres 87–, son aproximadamente dez páxinas. Esto se non somos moi vaidosos e limitámonos a contar a nosa vida en non máis de duascentas páxinas.

Este tema sobre o que lles falo apareceu na miña cabeza por unha conversación co meu pai, que cumpriu recentemente 92 anos. Por tanto, o seu libro, aínda escribíndose, afortunadamente, terá máis páxinas que a media, e son entretidas, dou fe diso. Durante a comida, o meu pai contou algo que nos emocionou a todos. Non recordo porque o contou, dito sexa de paso. Por fortuna, non lembramos a maior parte do que vivimos, xa que doutro xeito sería non só un inferno, senón que o noso cerebro resultaría absolutamente ineficiente, e a evolución prima a eficiencia no seu camiño para garantir a supervivencia.

Papá comezou o seu relato dicindo que “quen che fai ben de neno, permanece para sempre no teu recordo”. E entón contou que sendo un neno de poucos anos foise ao perruqueiro de Ribadeume, entón do concello das Neves e hoxe do das Pontes. Realmente era perruqueiro nas Pontes, pero durante as festas atendía en Ribadeume, como perruqueiro accidental. Ademais, era músico. Chamábase Antonio Corral. Como cortaba o pelo só eses días, a xente ía a tropel e acababa facendo cola, mentres esperaba a súa quenda. Cando lle tocou ao meu pai, atendeuno amablemente. Tras trasquilalo, o meu pai estendeu a man para darlle os dous reais, ou sexa, media peseta, que traía da casa para pagarlle. Pero o bo home non llos colleu, e díxolle que gardase as moedas para comprar algo nas festas, que comezaban ao día seguinte. O meu pai regresou á casa como unha bala, coa alegría e a ilusión que só se teñen cando aínda somos nenos. Emocionouse ao contarnos este episodio, agradecido aínda, oitenta e tantos anos despois, a aquel home que pensou que era máis importante facer feliz a un neno que mirar polo seu negocio.

Iso si, o meu pai non lembra que fixo con aquelas dúas moedas, así que o máis probable é que ao chegar á casa, o diñeiro volvese ao lugar de onde saíra. Polo menos tivo un intre de alegría, que naqueles anos e naquel lugar non había moitos momentos felices.

(Este artigo dedícollo ao meu pai, un bo home. Grazas, papá. Espero que podamos celebrar moitos máis anos xuntos)