Moito coidado se os nenos toman uvas en Noitevella

En España é tradición despedir o ano tomando as 12 uvas coas badaladas. É un momento divertido que se fai en familia e que a miúdo xera grandes momentos. Do que non somos tan conscientes, e conste que non é por amargar a festa, é de que esta tradición se converte no escenario ideal para atragoarse. E é que as uvas enteiras, e aínda enriba tomadas con rapidez e distraídos, son uns dos alimentos máis dados a provocar asfixias, e especialmente entre os nenos e os maiores de 65 anos, os grupos de idade que máis adoitan atragoarse. De feito, segundo o INE, o afogamento (por esta e outras causas) é o primeiro motivo de morte non natural en Galicia.

“Los bebés no tienen manual de instrucciones ni botón de apagado”

“As uvas para os nenos son perigosas a causa das pebidas, que poden ir directamente ao bronquio en vez de á vía dixestiva. É o mesmo que pasa cos froitos secos, que se recomenda introducilos na alimentación dos cativos a partir dos 5 anos porque unha mala xestión da inxesta destos produtos poden convertelos en corpos estranos que sexan aspirados á vía respiratoria en vez de á dixestiva”, explica Susana María Rey, presidenta da Sociedade de Pediatría de Galicia e xefa da Sección de Pediatría Clínica e Urxencias Pediátricas do CHUS.

Os pais que decidan que os nenos participen nesta tradición de Noitevella deben ter claro que é vital supervisalos, quitarlles as pebidas e ensinarlles que teñen que mastigar ben e tragar. En definitiva, que non coman ao ritmo das badaladas. “A pel non supón un perigo como tal para os nenos, é como comer a da mazá ou a da pera”, aclara a experta. “Sempre que se lles den as uvas en anacos pequenos, non enteiras, e que estén supervisados xa debería ser suficiente para evitar sustos. Tamén canto máis idade teña o neno, mellor. De feito para tomalas debe estar acostumado a comer sólidos e mastigar adecuadamente”, indica.

“Agora hai moito costume de darlles a probar aos cativos diferentes texturas e sabores, pero os nenos lactantes, por debaixo dos 2 anos, non teñen aínda moitas veces a madurez suficiente para coordinar mastigación e deglutición”, advirte.

“Agora hai moito costume de darlles a probar aos cativos diferentes texturas e sabores, pero os nenos lactantes, por debaixo dos 2 anos, non teñen aínda moitas veces a madurez suficiente para coordinar mastigación e deglutición”

Respecto á decisión dalgúns pais de cambiar as uvas de Noitevella por outro alimento para evitar sustos, advirte que moitas veces é peor. “A algúns ocórreselle darlles lacasitos e iso ten o mesmo efecto que as uvas ou peor polo tamaño e pola dureza, pois un neno ten dificultade para mastigalos”.

Como actuar

Se vemos que o neno comeza o tusir, o primeiro é insistirlle en que siga tusindo para ver si el polo seu propio reflexo da tose é capaz de eliminar ese corpo estrano. Non se deben introducir nin pinzas, nin as mans nin ningún obxecto na boca do neno para tratar de extraer o corpo estrano. Si vemos que o cativo se está fatigando ou que se vai cansando e deixa de tusir, hai que avisar a un servizo de emerxencias porque probablemente precisa dunha manobra para quitar o corpo que obstrúe a vía respiratoria”, explica a presidenta da Sociedade de Pediatría de Galicia.

“Loxicamente sería aconsellable que todo o mundo coñecese as manobras de reanimación cardiopulmonar básicas e nesas manobras inclúese a da desobstrución da vía aérea. A de Heimlich é moi usada e debería coñecela toda a poboación”, di. “Dende o noso Servizo de Pediatría moitas veces pídennos que demos cursos de reanimación en colexios e institutos e traballamos tamén coas facultades para ensinar a pais e nenos a facer estas manobras”.

A manobra de Heimlich

Este procedemento de primeiros auxilios consiste en realizar compresións abdominais para desobstruír o conduto respiratorio. Practícase de dúas formas, en función da idade do paciente. Nun bebé de menos de 1 ano, colócase boca abaixo sobre o brazo e, con coidado, golpéase nas costas, entre as escápulas, en repetidas ocasións ata desobstruír a zona. En adultos ou nenos de máis dun ano, hai que coller á vítima de pé, abrazala polas costas cos dous brazos e, nesta posición, presionar cunha man pechada e a outra recubrindo a primeira. Hai que apoiar o puño encima do seu embigo e presionar dentro e arriba, cara o centro do estómago.

Maiores de 65

Xunto aos nenos, os maiores de 65 son o outro grupo poboacional con máis facilidade para atragoarse. “Ao igual que os nenos, adoitan coordinar mal a mastigación e deglutición. Moitas veces xa teñen problemas nos dentes ou na apertura da boca e iso fai máis difícil xestionar o contido da cavidade oral e da deglutición ao tracto dixestivo. As idades extremas da vida sempre son nas que existe máis risco”.

Casos no CHUS

Susana María Rey explica que cada ano adoitan ter entre 2 ou 3 ingresos hospitalarios de nenos por esta causa. “E consultas hai moitas. De feito cada semana veñen pais que sospeitan que o neno tragou algunha peza dun xoguete ou unha moeda. É algo habitual”, sinala. “Nos períodos vacacionais é cando notamos máis casos deste tipo porque é cando máis cambios experimentan na súa rutina e ademais hai máis comidas familiares ou introdúcense alimentos novos e reciben xoguetes”.

"Cada semana veñen pais que sospeitan que o neno tragou algunha peza dun xoguete ou unha moeda. É algo habitual”

Ela mesma viviu en directo como un pequeno duns 2 anos se atragoaba cun cacahuete mentres comía fóra. “Conseguín que o neno volvese respirar adecuadamente pero o anaco de cacahuete acabou nun bronquio e houbo que facerlle unha broncoscopia. A situación de risco vital puidena controlar pero acabou igualmente no hospital. Por iso cada vez que vexo a un cativo nunha terraza que ten a súa disposición cacahuetes, millo ou aceitunas xa me poño nerviosa”.

Foron, dende logo, uns pais con sorte, posto que moitos destes casos rematan en traxedia. A prevención é o primeiro, e en caso de que suceda, hai que estar preparado. Coñecer as manobras é básico porque pode ser o que lles salve a vida aos pequenos, ou a calquera adulto, mentres chegan os servizos de emerxencias.