Entrevista | Paula Carballeira Cabana Premio Nacional de Literatura Dramática 2023

“O teatro é resistencia pero se ten avanzado moito na consideración social”

Paula Carballeira Cabana, Premio Nacional de Literatura Dramática 2023, delante de la biblioteca pública de Santiago Ánxel Casal  / cedida

Paula Carballeira Cabana, Premio Nacional de Literatura Dramática 2023, delante de la biblioteca pública de Santiago Ánxel Casal / cedida / XABIER SANMART´ÍN

“Chamoume a secretaria e díxome si podía falar co ministro”, explica Paula Carballeira, Premio Nacional de Literatura Dramática 2023 al charlar ayer por teléfono con este medio. Así recuerda como recibió la llamada para conocer la buena nueva en boca de Miquel Iceta, al frente del Ministerio de Cultura y Deporte, quien le informó de la distinción a su obra As alumnas, un galardón dotado con 30.000 euros.

“A noticia cólleme en terras manchegas horas antes de facer una sesión de contacontos para público familiar con Ellas tres: la Niña, la Reina y la Bruja. Agora non vou celebralo moito porque estou fora pero xa este sábado e o domingo vou celebralo en Galicia e desde aí para adiante aínda máis. Hai moitas felicitacións no whasapp e nas redes e dáme rabia porque non dou feito, é algo moi bonito. O mesmo son moi naif pero síntome moi ben”, relata una autora y actriz cuyo reconocimiento del Premio Nacional de Literatura Dramática está generando una catarata de aplausos.

El editor de Galaxia, Francisco Castro, reaccionó así en sus redes sociales: “Imensamente felices na editorial polo Premio Nacional, un recoñecemento inmenso para o talento de Paula que ben o merece. Orgullo!” Y desde la biblioteca de Teo han tuiteado: “Parabéns a nosa veciña de Oza, polo premio máis que merecido”.

Paula Carballeira Cabana (7 de septiembre de 1972, Fene) es un sol, lo dice media profesión, el otro medio no lo dice pero lo piensa, y que no le extrañe a nadie que el día que Iceta le entrega el premio... acaben al rato bailando juntos.

“Son moi expresiva”, aclara esta maestra de la narración oral. “Aínda non sei en que data vai facerse a entrega do premio”, añade. A Paula le sobra el amor al teatro y el humor rara vez se le acaba. “Eu non fixen nada máis que escribir pero sempre é bonito que unha obra de teatro como As alumnas sexa publicada porque alarga a vida do texto”, dice sobre el libro galardonado, editado en 2022 por Galaxia.

El jurado ha destacado esa obra “por ser un elogio del magisterio que enseña sobre la duda y el debate, por sus valores dramáticos, la riqueza de matices y por la recuperación de una mujer referente para la enseñanza gallega, símbolo de la educación moderna, igualitaria y transformadora que proponía la II República... un homenajea a todos los maestros y al modelo de escuela laica, libre y de una pedagogía avanzada”.

Paula hace magia con una carácterística mezcla de imaginación desbordante, ojos de mar atlántico en días de verano azul, un pelo rebelde que rodea de gestos y una voz por caja de pandora de donde salen timbres como vientos mil que dan giro a sus historias. Así pone luz igual a escenarios pequeños que grandes. Vecina de Teo, Paula ha estado muy vinculada a Santiago. “Pasei moita parte da miña vida en Compostela. Fixen Filoloxía nun tempo onde a vida universitaria supoñía estar máis tempo fora das aulas que dentro. Santiago é unha cidade fundamental polo que ten como punto de encontro. Santiago fíxome como persoa, vivín moito en Casas Reais e na rúa de San Pedro...”, evoca quien cuenta antes los rincones de Compostela donde no ha actuado que aquellos que aún esperanr acoger su arte escrito y hablado en un mundo, el teatro, donde ella atisba progreso.

O teatro é unha profesión de resistencia, non te podes desanimar pero se ten avanzado moito na consideración social e hai que ver tamén como valoramos as actividades culturais, en xeral. Na miña casa, como noutras, tamén pasou iso de dicir... ‘Hoxe tes traballo e mañá’, pero é a miña paixón desde pequena xa facía teatro no colexio, lémbrome dos libros de Michael Ende, quen tamén fixo teatro aínda que non sexa tan coñecido como a súa parte de narrativa con Momo e outros libros”.

A diferencia de su inicio, en aquellas noches míticas del pub Atlántico o el Modus Vivendi en los años 90, que luego dieron pie a su crecimiento como artista de la esgrima verbal, Paula hoy encara públicos infantiles y juveniles cuya atención es cara cual aceite de oliva. Y lo matiza.

“Tamén pasa coas persoas adultas. As pantallas dixitais están omnipresentes, volvémonos máis cómodos e na narración oral, onde creas imaxes a partir das palabras, e aínda máis complicado. Diminúe a capacidade de atención e iso require máis esforzo pero non son partidaría de facer contidos máis fáciles penso que ainda que haxa que facer un maior esforzo para chegar a ese público convén facelo”, asegura indicando que, a veces, el camino más corto es el de alcance más largo. Autora, actriz, amiga de “parolar cos biosbardos”, Paula Carballeira es fan de una canción de Jorge Drexler titulada Amor al Arte, cuya letra dice: “Lápiz y papel, nada mejor que hacerle el amor al arte”.