A RAG rexuvenece coa rehabilitación integral da súa sede

O número 11 da rúa Tabernas da Coruña, a sede da Real Academia Galega, verase sometido a unha reforma integral, a segunda que vive o edificio dende que acolle a institución. O presidente da Real Academia Galega, Víctor F. Freixanes, e o arquitecto encargado do proxecto, Gonzalo Moure, presentaron o plan de rehabilitación na delegación coruñesa do COAG.

“Queremos unha institución que se sinta orgullosa do seu pasado, patrimonio histórico da cultura e da lingua galega, mais instalada nas demandas e nas necesidades do século XXI. Así é como concibimos a nosa lingua e a nosa cultura, e así llo comunicamos no seu día ao arquitecto que deseñou a intervención que se está a executar”, indicou Víctor F. Freixanes. “As formas tamén son importantes. As formas comunican. A arquitectura son espazos organizados a prol dunhas ideas, unha determinada maneira de entender o mundo. Sen renunciar á memoria histórica, a nova Academia asume a linguaxe do futuro”, dixo.

“Queremos unha institución que se sinta orgullosa do seu pasado, patrimonio histórico da cultura e da lingua galega, mais instalada nas demandas e nas necesidades do século XXI"

Víctor F. Freixanes

— Presidente da Real Academia Galega

Gonzalo Moure deseñou a actuación no número 11 da rúa Tabernas da Coruña partindo dunha mirada ao pasado dende o respecto ao patrimonio recibido, tendo en conta, explicou, a contorna privilexiada na que se atopa, a cidade vella herculina, e facendo tamén do pazo brasonado do s. XVIII un espazo “que se poida vivir de diferentes maneiras”.

A Dirección Xeral de Arquitectura, Vivenda e Solo prevé facer un investimento de 2,58 millóns de euros para executar o proxecto presentado polo estudo de Moure. A empresa ourensá está a traballar dende o pasado verán co arquitecto tudense, que conta cunha dilatada experiencia en patrimonio recoñecida con distintos galardóns. A rehabilitación da sede da Real Academia Galega é a súa primeira obra na súa terra natal e como tal asúmea con grande ilusión, confesa Moure.

Segunda rehabilitación

A rehabilitación en marcha, como se dixo, será a segunda integral á que se somete o vello edificio como sede da RAG. A primeira executouse nos anos 70 do século pasado, tras recibir a institución o inmoble en doazón por parte das herdeiras de Emilia Pardo Bazán. Aquela fora deseñada polo arquitecto Andrés Fernández-Albalat e implicou tamén unha intervención integral debido ao estado no que se atopaba a casa, pero non puido levarse a cabo coas calidades desexadas nin abranguer todo o que se pretendía.

Tras constatar a Dirección Xeral de Patrimonio do Goberno de España unha serie de problemas que esixían unha intervención completa, a RAG e o Ministerio de Fomento asinaron no ano 2015 o protocolo no que ambas as entidades expresaban a vontade de desenvolver as actuacións necesarias para a elaboración do proxecto técnico e a posterior realización das obras.

Preservar o patrimonio

Víctor F. Freixanes amosou a súa satisfacción cunha iniciativa que fará posible que a institución siga a custodiar nunhas condicións óptimas o patrimonio que preserva. “Expresamos o noso agradecemento a todas as institucións que permiten que a RAG dea este salto cualitativo. En primeiro lugar, recoñecemos a sensibilidade do Goberno de España, que entendeu as necesidades e urxencias desta intervención; agradecemos igualmente o apoio da Xunta de Galicia, que dende o primeiro momento participou nos custos do traslado temporal da Academia ao polígono de Pocomaco, de seguridade do patrimonio que custodiamos e mais o seu mantemento; e expresámoslle tamén a nosa gratitude ao Concello da Coruña que, como xa fixo no seu día, nos acolle no pazo de María Pita para a celebración dos plenarios”, engadiu Freixanes.

De momento, a Real Academia Galega segue atendendo dende Pocomaco as demandas dos usuarios a través de consultas telemáticas e mantén as reunións periódicas das súas seccións e seminarios, recordou o presidente.

A biblioteca da RAG contén máis de 60.000 volumes monográficos e 3.000 títulos de publicacións periódicas relacionados con Galicia que fan dela un centro de consulta obrigada para a comunidade investigadora da cultura galega. O arquivo componse de máis de 30.000 documentos en papel e unhas 100.000 fotografías que o converten tamén nun referente entre os arquivos galegos. É parte ademais da Academia a casa-museo da escritora Emilia Pardo Bazán, de quen se conserva o seu arquivo persoal e boa parte da biblioteca que fora construíndo ao longo da súa vida.

O proxecto

“A arquitectura é unha cuestión de espazo pero cando a abraza o tempo transfórmase en patrimonio. E cando traballas con patrimonio cómpre decidir que parte del ten que ser transmitido á seguinte xeración, entendendo por patrimonio non só o edificio sobre o que se actúa senón, neste caso, toda a cidade vella da Coruña, o patrimonio ambiental que esta constitúe”, explica Gonzalo Moure. Tendo isto en conta, a planta baixa da RAG seguirá acubillando o salón de actos da Real Academia Galega, pero experimentará unha modificación substancial para converterse nun espazo de tránsito entre as dúas rúas de pedra ás que se asoma o edificio.

"A arquitectura é unha cuestión de espazo pero cando a abraza o tempo transfórmase en patrimonio"

Gonzalo Moure

— Arquitecto

Haberá así unha conexión clara entre a rúa Tabernas, dende a que se accederá ao propio auditorio –con paredes de vidro e aceiro branco–, coa rúa do Parrote, que será a que se empregue en diante para acceder ás demais dependencias da RAG. Nesta nova entrada pública abrirase unha escaleira que, seguindo o exemplo próximo do Museo de Arte Sacra, se asomará á igrexa de Santiago. O diálogo visual, destaca o arquitecto, permitirá valorar mellor tanto o templo románico coma a propia sede da RAG.

O primeiro andar seguirá acollendo a Casa-Museo Emilia Pardo Bazán e ata el baixará o patio interior, que agora remata no segundo, con grandes fiestras de madeira branca dende o teito ao chan. Unha metáfora da galería galega, define Gonzalo Moure, que creará unha “atmosfera totalmente diferente, con máis luminosidade e á procura do ceo”. “Coido que é un exemplo da filosofía do proxecto, facer moito con pouco”, reflexiona.

No segundo andar realizarase unha redistribución máis racional dos despachos da presidencia, da secretaría da RAG e de parte dos postos de traballo. O terceiro cambiará tamén por completo a súa distribución para acoller o arquivo, os despachos do persoal de biblioteca, hemeroteca e arquivo, e mais dous espazos para as consultas dos usuarios, un deles unha sala máis ampla que poderá funcionar tamén como sala de reunións para os plenos da RAG. As entreplantas do cuarto e do quinto andar dedicaranse ao depósito museístico e parte dos fondos bibliográficos, cuxo groso continuarán no soto, entre outros usos.