Ferraris e outras máquinas

“A DISTANCIA entre o campión do mundo de xadrez e as máquinas é maior que entre Usain Bolt e un Ferrari”. Isto díxoo Gari Kasparov en outubro de 2019, cando participaba nun encontro en Milán organizado por La Repubblica e outros diarios europeos. En menos de 4 anos o avance na intelixencia artificial, sobre todo a través da IA xenerativa, foi e está a ser tan espectacular, que a frase de Kasparov podería aplicarse a moitos outros casos.

ChatGPT está a axitar o mundo como non ocorrera desde a irrupción da Internet ou a dos teléfonos móbiles. Ademais, pon en evidencia que o que está por vir, e en pouco tempo, será aínda moito máis incrible que o que agora temos.

Un dos ámbitos nos que máis impacto terá a IA será o da educación. En particular na educación personalizada, que virá da man da intelixencia artificial ou sinxelamente será inviable. A sociedade da aprendizaxe á que con frecuencia alude José Antonio Mariña, obriga, segundo el mesmo di, a que toda persoa, toda organización e toda sociedade, para sobrevivir, teña que aprender polo menos á mesma velocidade coa que cambia a contorna. E se quere progresar, engade, ha de facelo mesmo a máis velocidade. En definitiva, podemos dicir que a sociedade retrocede cando o coñecemento e o desenvolvemento tecnolóxico avanzan con maior rapidez que a velocidade á que aquela pode asimilalos.

Aceleremos a aprendizaxe!, poderiamos clamar. Pero non é nada fácil saber como logralo. Hai quen postula que non poderemos competir coas máquinas se non nos hibridamos con elas, nun camiño cara ao transhumanismo. É posible, pero sería paradoxal que un invento noso acabe obrigándonos a ter que transformarnos en parte nel para poder seguir o seu paso. En todo caso, para poder aprender ao ritmo da sociedade acelerada que estamos a crear, non temos outra alternativa que apoiarnos nas máquinas, que nos permitirán aprender máis, mellor e máis rápido. As máquinas poden facer posible que aprendamos de forma continua e dun modo personalizado.

Vivimos claramente nunha sociedade da intelixencia, como a chamo eu a miúdo. Intelixencia natural e artificial coexistindo e aproximándose, aínda que haxa quen negue tal aproximación. Unha está a condicionar á outra, ademais. A intelixencia artificial é o produto da nosa, que dúbida cabe. Pero o seu acelerado desenvolvemento está a cambiarnos, e non en todo para ben. Ademais, provoca tales cambios na nosa contorna, que deixaranos atrás se non cabalgamos ao seu lombo. Non vexo outra forma de surfear a onda da IA que a de mellorar a nosa capacidade de aprendizaxe e iso pasa pola educación personalizada e a aprendizaxe continua, ao longo do día, e non só da vida. Só así poderemos superar a educación homoxénea e pouco ou nada personalizada na que estamos agora instalados.

Veremos se é así, pero convén que non nos pille co pé cambiado se acaba sucedendo. Falo en particular do pé dos gobernos, para que non metan a pata.