Que me pasa, doutor?

Luis Eduardo Aute cantaba “Que me pasa, doutor, isto que é? Algo en min desdóbrase ao revés”, nunha canción titulada como este artigo. Tamén así se titula un programa de La Sexta, antes dirixido e presentado por un médico moi popular, Bartolomé Beltrán, falecido recentemente. O doutor Beltrán soubo tratar con sinxeleza e rigor moitos temas de saúde que nos interesan a todos. Nada nos importa máis que a saúde, aínda que nos acordemos dela como de Santa Bárbara, só cando chove. 

O interese por saber que nos pasa ou podería pasar cando falamos de saúde, ou da falta dela, para ser precisos, lévanos a consultar novas fontes de información. Co desenvolvemento da internet comezaron a proliferar lugares nos que se mostra información médica. Quen non consultou algunha vez estes temas na rede? Fai máis dunha década lin un estudo científico realizado en EE. UU., no que se afirmaba que máis dun terzo dos estadounidenses buscou consello médico na internet para autodiagnosticarse, e só a metade deles consultou despois a un médico sobre o seu caso. 

O avance dos sistemas intelixentes está a permitir o desenvolvemento de novas ferramentas e aplicacións en liña para o control da saúde e o benestar. Os dispositivos móbiles contan con numerosos sensores que lles permiten facer unha monitorización continua de certas variables fisiolóxicas e outros parámetros de interese. Podemos así facer un seguimento continuo da actividade física e da dieta, ademais de monitorizar signos vitais como a frecuencia cardíaca e a presión arterial. 

Tamén é crecente o uso de chatbots para facer consultas sobre temas de saúde e de benestar. De feito, as súas respostas poden ser certamente de utilidade, como puxo de manifesto un recente estudo no que se analizou a resposta dada por chatbots a un conxunto de 195 preguntas de pacientes extraídas ao chou dun foro de redes sociais sobre saúde. Un equipo de especialistas comparou as respostas de médicos e chatbots, considerándose estas significativamente mellores, non só en calidade senón tamén en empatía, entendida como a capacidade, neste caso simulada, de identificarse co paciente e compartir os seus sentimentos. Os chatbots poden axudarnos tamén a entender mellor os informes médicos, ao explicalos cunha linguaxe máis sinxela e alcanzable. 

O principal problema é que se utilicen chatbots ou modelos conversacionales que non fosen especificamente deseñados para estes fins ou non superasen ningún tipo de certificación formal respecto diso. Por exemplo, non convén usar ChatGPT, por moi omnisciente que nos pareza, para que nos de un diagnóstivo ou un consello terapéutico para un conxunto de síntomas, salvo que o fagamos con todas as cautelas e consultando despois a un especialista. Pero o certo é que cada vez é máis frecuente o “autodiagnóstico” ou “autoxestión da saúde”, estimulada polo avance da tecnoloxía e seguramente tamén pola velocidade á que vivimos. Os especialistas da saúde enfróntanse a diario ao desafío de integrar a información que os pacientes levan consigo cando acoden á consulta, algo que pode ser beneficioso se a información é correcta, pero tamén pode levar a confusións se non o é ou esta foi malinterpretada ou esaxerada. De feito, ata hai un nome, cibercondría, para referirse á hipocondría levada ao mundo dixital. 

Todo vai tan rápido neste mundo de máquinas intelixentes e persoas con présa, que non descarten que pronto teñamos programas de interese público sobre saúde e cancións de amor tituladas: Que me pasa, chatbot?