Francisco Caamaño: “Quen decide a amnistía, gústenos ou non a nivel persoal, é o conxunto do pobo español”

Al escribir en la ventana online del buscador de Google el término “Ley de amnistía” aparecen más de dos millones de resultados en treinta décimas de segundo. El dato sintoniza con la expectación vivida ayer en la sede de Afundación en la Rúa do Vilar como sede puntual del Ateneo de Santiago. Allí, se llenó el centenar de butacas quince minutos antes del inicio de la conferencia del ex ministro de Justicia, Francisco Caamaño, y varias personas tuvieron que irse sin escuchar al protagonista al comprobar que el aforo estaba completo (la web del Ateneo prevé ofrecer el vídeo). La charla de Caamaño, parte del ciclo Los lunes del Ateneo, se tituló Constitución e dereito de graza. Quen defende en democracia o que é xusto?

Francisco Caamaño (Cee, 1963), catedrático de Derecho Constitucional y profesor de la Universidade da Coruña (UDC) presentado por el vicepresidente del Ateneo, Francisco Candela, abrió su intervención aportando contexto a una ley de amnistía cuyo trámite se pone en marcha en el Congreso a partir de hoy como eje del actual debate parlamentario.

“A amnistía é unha decisión do pobo español, aprobada polos seus representantes no Parlamento por iso ten que ser unha lei. Por certo, unha lei da que non sabemos cal será o resultado final despois da súa tramitación. E é unha lei que ten que ser aprobada pola maioría absoluta do Congreso e do Senado. E si esa lei se chega finalmente a aprobar, cousa que non sei, haberá sido aprobada polos representantes lexítimos libremente elixidos do pobo español, que son, non a maioría, se non a maioría absoluta, non vale ter máis sies que nóns, hai que ter 176 sies”.

En su concurrida conferencia, Caamaño, que es licenciado en Derecho por la Universidad de Santiago, donde fue profesor, explicó también su visión de la diferencia entre indulto y amnistía.

“Hai que ter claro que, quen decide unha amnistía, gústenos ou non a nivel persoal, é o conxunto do pobo español a través dos seus representantes lexitimamente elixidos e isa é a diferencia con un indulto, que é un acto moi moderno. Por iso os actos de indulto dos Gobernos son susceptibles de ser controlados polos xuíces porque é o un acto que non é unha lei”.

El espíritu de concordia del 78

En lo tocante al derecho de gracia, Caamaño recordó que esa nominación sale de haber sido al inicio un privilegio de monarquías que se ha ido actualizando y democratizando, añadiendo que su razón de ser parte “da posibilidade de corrixir excesos ou erros na aplicación da lei en determinado momento, e da posibilidade, incluso, de satisfacer intereses cidadáns, e da posibilidade de reconciliar, en determinado momento da historia, pobos enfrontados”, indicó apelando al espíritu de concordia de la Constitución de 1978.

Además, el ex ministro de Justicia (entre 2009 y 2011 en el último Gobierno presidido por José Luis Rodríguez Zapatero) , detalló que en España hay tres modalidades del derecho de gracia, cada una de ellas en mano de uno de los poderes del Estado. “O indulto está en mans do poder executivo, é o Goberno o que exerce o perdón. A revisión está en mans do poder xudicial e nos queda a amnistía, que está en mans do poder lexislativo porque é o máis forte de todos e porque son os representantes elixidos polo pobo. E este esquema está en todas as democracias do mundo coas que nos podemos homologar”.

Francisco Caamaño ahondó en la tan traída y llevada relación entre a amnistía y texto constitucional, y en su alocución rebatió unas declaraciones de Teresa Freixes, catedrática de Derecho Constitucional de la Universidad Autónoma de Barcelona (UAB), contraria a la citada medida y que, según él, emplea “unha pequena trampa hermenéutica”

“Ela di que os poderes públicos só poden facer o que a Lei lles permite e os suxeitos privados podemos facer todo aquilo que queiramos mentres non esté prohibido pero os suxeitos públicos só poden facer aquilo que a Lei autoriza e como a Constitución non di expresamente que se poida aprobar unha lei de amnistía hai que entender que, entón, non se pode facer, e este argumento ten un pequeno fallo porque... non é que os suxeitos públicos só poidan facer o que a Lei lles autoriza, os suxeitos administrativos só poden facer o que a Lei lles autoriza pero os suxeitos políticos obviamente, como é o Goberno e é o Congreso, non teñen porque facer o que a Lei lles autorice porque senón non poderían cambiar a Constitución ou facer outras leis. Os suxeitos políticos son como os privados, poden facer todo aquilo que non esté prohibido porque se non non avanzaríamos nunca, non habería leis que cambien as cousas porque estarían vinculadas polas leis do pasado”, señaló Caamaño.